Στην Κρήτη θα σε καλωσορίσουν με μια δυνατή τσικουδιά, θα μοιραστούν μαζί σου τις χαρές με ένα μεστό ρωμαίικο κρασί, θα σε κεράσουν σπιτικό λικέρ τριαντάφυλλο πάνω στο ασημένιο δισκάκι με το σεμέν και άμα πονέσει ο λαιμός ή το κρύο «τσιτώσει», θα σου «κάνουν» μια μαλοτήρα που σου ζεσταίνει την καρδιά!
Παραδοσιακά, η κουλτούρα των χειροποίητων ποτών υπάρχει στα μέρη μας και η κρητική φύση απλόχερα προσφέρει όλο το χρόνο άγρια βότανα και φυτά, μυρωδάτα εσπεριδοειδή, λουλούδια, ρίζες και καρπούς. Πόσα από αυτά γνωρίζουμε και θα συλλέγαμε σε μια βόλτα στη φύση, πώς θα τα καλλιεργήσουμε, πως και με ποιά θα φτιάξουμε χειροποίητα ποτά και αφεψήματα;
Επιμέλεια: Αθηνά Μαθιουδάκη
Η βιοκαλλιεργήτρια και ανεξάρτητη ποτοποιός Κατερίνα Ντιναπόγια, δίνει το έναυσμα, την έμπνευση και τις απαντήσεις φιλοξενώντας στην ιστοσελίδα της (katerinadinapoja.com) πορτρέτα φυτών και συνταγές ποτών, άρθρα και συμβουλές για καλλιέργεια και τροφοσυλλογή. Ποτά για τη φιλοξενία, για τη γιορτή, για τη χαρά της δημιουργίας και γιατί όχι, για να ενισχύσουμε το οικογενειακό εισόδημα! Μας μιλά για τη τέχνη και τα μυστικά της DIY ποτοποιίας και προσφέρει στους αναγνώστες του GoHania δύο πρωτότυπες συνταγές: Κορεάτικο Τσάι (Mogwa Cha) από κυδώνια και πόσιμο ξύδι από μωβ φραγκοστάφυλα!
Άγρια Φυτά & Παρεξηγημένα Ζιζάνια
Στις συνταγές της Κ. Ντιναπόγια ξεχωριστή θέση έχουν τα άγρια φυτά και τα λεγόμενα ζιζάνια που «…έχουν μάθει όλα τα κόλπα της επιβίωσης, εκτός από ένα: Να μεγαλώνουν στη σειρά…»! Είναι αυτοφυή και αυτάρκη και πρόγονοι όλων των σημερινών φυτών ενώ επίσης «…είναι θεραπευτικά, μπορούν να προσφέρουν όχι μόνο σωματική, αλλά και ψυχική, πνευματική και ενεργητική θεραπεία…».
Η ξινήθρα για παράδειγμα- φυτρώνει παντού και όχι μόνο είναι ωφέλιμη για το χώμα αλλά δεν είναι επικίνδυνη όπως πιστεύεται στην βρώση και την πόση. Η παρεξηγημένη τσουκνίδα επίσης, φύεται σε κάθε γωνιά της πόλης και της υπαίθρου και αποτελεί άριστη πρώτη ύλη. Από τους σπόρους της τσουκνίδας, μας πληροφορεί η Κ.Ντιναπόγια, παρασκευάζεται αλεύρι, ενώ μπορούν να μπουν σε τσάι smoothie, στο φαγητό κ.α. Κι ενώ τα ράφια των καταστημάτων βρίθουν από εισαγόμενα super food, σε κάθε γωνιά φυτρώνουν άγριες τσουκνίδες- ένα εγχώριο «super food» σε αφθονία. Ας τολμήσουμε λοιπόν να βγούμε στους αγρούς και να συλλέξουμε άγρια φυτά, βότανα ρίζες και καρπούς με νοστιμιά, αρώματα, μεγάλη διατροφική ή και θεραπευτική αξία!
Η τροφοσυλλογή
Η συλλογή βρώσιμων από την άγρια φύση είναι μια τέχνη παλιά στην Κρήτη- όπως το μάζεμα χόρτων και σαλιγκαριών ή βοτάνων και αρωματικών. Τα τελευταία χρόνια η τροφοσυλλογή γίνεται όλο και πιο δημοφιλής στην Ελλάδα, η επαφή με τη φύση, η χαρά τη εξερεύνησης και η χειρονακτική «προσπάθεια» που απαιτείται προσφέρουν μια πολύ ελκυστική και απτή εμπειρία για τους επισκέπτες αλλά και τους ντόπιους μιας περιοχής.
«Στο άμεσο περιβάλλον μας φυτρώνουν φυτά για τα ποτά μας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Κάθε εποχή βρίσκουμε διαφορετικά υλικά και ανακαλύπτουμε πολλά νέα. Γι’ αυτό, αν βγείτε έξω για… εξερεύνηση, κρατάτε στις βόλτες σας πάντα ένα καλάθι και κλαδευτήρι. …», λέει η Κατερίνα Ντιναπόγια στους επίδοξους τροφοσυλλέκτες και ποτοποιούς.
Και πώς γνωρίζουμε τι θα συλλέξουμε;
Γύρω από την διαδικασία αυτή υπάρχει αρχαία γνώση, που έρχεται ως εμάς με την παράδοση, γεύσεις αρώματα και συνταγές από τα βάθη των αιώνων, υπάρχει βέβαια και η σύγχρονη επιστημονική γνώση. Εμπεριστατωμένοι οδηγοί και βιβλία αναγνώρισης φυτών αλλά και εφαρμογές(app) μπορούν να μας καθοδηγήσουν. Η διαδικασία πρέπει να γίνεται με προσοχή καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που επικρατεί σύγχυση με φυτά που μοιάζουν μεταξύ τους. Για όποιον ξεκινά την τροφοσυλλογή -συμβουλεύει η κα Ντιναπόγια-, αυτό που γνωρίζει στα σίγουρα είναι το καλύτερο υλικό για να ξεκινήσει και «μη νομίζετε», προσθέτει, «αυτά που ήδη ξέρουμε είναι πάρα πολλά!».
Καλλιέργεια σε γλάστρες και καφάσια!
Όλα αυτά τα «άγρια» υλικά πολύ εύκολα καλλιεργούνται σε γλάστρες. «Τα πιο πολλά μεγαλώνουν σε ένα μικρό μπαλκόνι, μια ταράτσα έναν ακάλυπτο, μια αυλή…». Κι αν το χώμα είναι χέρσο και δύσκολο να καλλιεργηθεί η κα Ντιναπόγια προτείνει κήπους σε καφάσια, όπως είχε γίνει στο Βερολίνο στα πλαίσια του project «Ο Κήπος μου είναι ο κήπος σου» με τη συνεργασία του Prinzessinnengärten. Λαχανικά και κηπευτικά μπορούν να φυτευτούν σε καφάσια που μεταφέρονται εύκολα, τοποθετούνται σε δημόσιο μέρος και η κοινότητα μπορεί να απολαύσει και συλλέξει τη σοδειά. Να μία ωραία πρόταση για το Δήμο Ηρακλείου και Χανίων προσθέτει η Κ.Ντιναπόγια!
Διάσωση και διάδοση του άγριου πλούτου
Σαφώς η καλλιέργεια των πρώτων υλών για τα ποτά μας είναι η ασφαλέστερη επιλογή αλλά είναι και ένας δρόμος διάσωσης και διάδοσης της άγριας φύσης. Πριν από 30 χρόνια, σχολιάζει η Κ.Ντιναπόγια, δεν μπορούσε κανείς να βρει την παραδοσιακή μυρτιά και σήμερα, η ίδια θέλει να καλλιεργήσει το άγριο θεραπευτικό φυτό για την καρδιά «κράταιγο», που για τη λήψη του ως φάρμακο «..το βάζεις μέσα σε ρακί το αφήνεις να γίνει η εκχύλιση και μετά το πίνεις λίγο λίγο…».
Και μόνο η μυρωδιά αρκεί
Τα οφέλη του να καλλιεργείς αυτά τα φυτά είναι τεράστια καταλήγει: «Να βάλετε μία γλάστρα με ένα βότανο ηρεμιστικό λεβάντα ή μελισσόχορτο που μυρίζει έντονα λεμόνι. Και μόνο με το άγγιγμα θα νιώσετε πως ηρεμείτε πως χαλαρώνετε, βοηθάει πολύ και μόνον η μυρωδιά του…».
Ρίζες και Κλαδιά
Η Κατερίνα Ντιναπόγια ζει στο Ηράκλειο από το 1984 και τώρα πια αισθάνεται Κρητικιά, έχει ριζώσει στον τόπο αυτό. Αλλά γεννήθηκε στην Καλαμπάκα, μεγάλωσε στη Ζυρίχη και ταξίδεψε πολύ. Και στα ποτά, στις συνταγές της έχει επιρροές από όλο τον κόσμο. «…Πάντα με ενδιέφεραν οι άλλοι πολιτισμοί και το πως μπορούμε να παντρέψουμε τις γεύσεις. Αυτό είναι η εξέλιξη αυτό είναι και η ομορφιά, το να παίρνουμε από παντού και να τα προσαρμόζουμε στο δικό μας περιβάλλον. Αυτή είναι και η ανάπτυξη». Εξάλλου «οι ρίζες είναι για να βγάζουμε κλαδιά και όχι για να επιστρέφουμε σε αυτές», όπως είπε και η ποιήτρια Κατερίνα Γώγου.
Έτσι λοιπόν λουλούδια, βότανα, χόρτα, ρίζες και καρποί: μυρτιά, αγιόκλημα, τριαντάφυλλα, γιασεμιά, ρόγδια, κυδώνια, σταφίδες, αγουρίδα, τσουκνίδες, πεντάνευρα, μολόχα, κράταιγος, παπαρούνες, πικραλίδες, φραγκόσυκα και χίλιοι δυο άλλoι θησαυροί από την κρητική γη παντρεύονται με υλικά, τεχνικές και συνταγές από όλον τον κόσμο για να φτάσουν στο ποτήρι μας σε ένα εξαίσιο δέσιμο αρωμάτων γεύσεων και πολιτισμών. Kαι αν όλα αυτά έδωσαν ένα κίνητρο για να φτιάξουμε μόνοι μας τα ποτά μας η Κατερίνα Ντιναπόγια προσφέρει στους αναγνώστες δύο εκλεκτές συνταγές Κορεάτικο Τσάι από κυδώνια και Πόσιμο Ξύδι από μωβ φραγκοστάφυλα. Ας φέρουμε λοιπόν τη φύση στο ποτήρι μας!
Τσάι με ωμά κυδώνια
Ένα τσάι με ωμά κυδώνια για την εποχή του κρυολογήματος – στα Κορεάτικα MogwaCha.
Το ρόφημα έχει γλυκόξινη-φρουτώδη γεύση και οι φέτες κυδωνιού είναι τραγανές. Για την παρασκευή του MogwaCha μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε ζάχαρη είτε μέλι σε αναλογία 1 προς 1 με τα φρούτα.
εκτέλεση
Καθαρίστε τα κυδώνια, αφαιρέστε την καρδιά και τα κουκούτσια και κόψτε τα σε λεπτές φέτες.
Στρώστε της φέτες και το γλυκαντικό εναλλάξ σε ένα βάζο. Αφήστε σε θερμοκρασία δωματίου για τουλάχιστον 15 μέρες.
Βάλτε σε ένα φλιτζάνι 2-3 κουταλάκια φέτες φρούτων και σιρόπι (ανάλογα με τις προτιμήσεις) και περιχύστε με καυτό νερό. Αφήστε το τσάι να τραβήξει για 3 λεπτά και απολαύστε.
συμβουλή
-Μετά από μερικές μέρες θα ωθηθούν τα φρούτα προς τα πάνω. Για να μην δημιουργηθεί μούχλα, φροντίστε να καλύπτονται πλήρως τα φρούτα με το μέλι.
-Διατηρείται στο ψυγείο.
-Με τις ωμές ή αποξηραμένες φλούδες του κυδωνιού μπορεί να παρασκευαστεί ένα υπέροχο τσάι φρούτων. Αφήστε τις για 10-15 λεπτά στο καυτό νερό και σουρώστε.
παραλλαγή
Προσθέστε στα κυδώνια ψιλοκομμένη πιπερόριζα ή άνθη λεβάντας
Πόσιμο ξίδι με μωβ ανατολικά φραγκόσυκα (Opuntiahumifosa Οι αγρότες στην Ελλάδα, έπιναν και στα νεότερα χρόνια μέχρι πρόσφατα το νερό τους με λίγο ξίδι για να ξεδιψάσουν. Το πόσιμο ξίδι είναι ιδανικό συστατικό για ένα απεριτίφ ή ένα δροσερό αναψυκτικό- μια μικρή δόση αυτού του αρωματικού ξιδιού σε ένα ποτήρι νερό είναι αρκετή. Ασφαλώς ταιριάζει και στο ντρέσινγκ σαλάτας.
συνταγή
500 ml– ξίδι, τουλάχιστον 6% οξύτητα
250 γρ – πουρές από φραγκόσυκα
50 γρ – ζάχαρη
εκτέλεση
Χτυπήστε τα φραγκόσυκα με την ζάχαρη στο μπλέντερ για να γίνουν πουρές.
Περιχύστε τον πουρέ με το ξίδι και ανακινήστε καλά. Αφήστε το ξίδι για 5 ως 8 ημέρες σε θερμοκρασία δωματίου να τραβήξει τις αρωματικές ουσίες.
Σουρώστε μέσα από ένα τουλπάνικαι εμφιαλώστε.
συμβουλή
-Για την μεγαλύτερη διατήρησή του, το ξίδι πρέπει να έχει υψηλή περιεκτικότητα σε οξύ. Αυτό γιατί με την μεταβίβαση του υγρού των φρούτων το ποσοστό οξύτητας μειώνεται σημαντικά.
παραλλαγή
-Αντικαταστήστε την ζάχαρη με μέλι
Πηγές:
https://www.kathimerini.gr/k/travel/561548899/trofosyllogi-apo-to-dasos-sto-piato/
https://sarantakos.wordpress.com/2016/07/18/fragosyko-2/
Encyclopedia of Korean Culture, Academy of Korean Studies, 2001
