Έχουν περάσει περισσότερα από 30 χρόνια από τότε που τα Χανιά άρχισαν να καταλαβαίνουν τι σημαίνει η έννοια «τουρισμός». Τότε που οι άχρηστες «αμμούτσες» άρχισαν να γίνονται ενοικιαζόμενα δωμάτια κι οι σημερινοί επαγγελματίες του τουρισμού ανέθεταν τις περιουσίες και τις δουλειές τους στην-παράλληλα με τον τουρισμό- αναπτυσσόμενη οικονομική μετανάστευση. Τότε που οι άδειες παραλίες γέμιζαν με ομπρέλες, ξαπλώστρες, καντίνες και κάθε λογής επιχειρήσεις που εξυπηρετούσαν τις όλο αυξανόμενες ανάγκες του τουρισμού. Τόσα χρόνια μετά, τίποτα δεν θυμίζει το ξεκίνημα. Τώρα πλέον ο τουρισμός αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της Κρήτης. Το τσιμέντο στις τουριστικές περιοχές έχει καταπνίξει τη φύση, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια έχουν γίνει beach resorts, οι καντίνες έγιναν gourmet εστιατόρια και τα καφενεία μπαράκια! Ο τόπος έχει αλλάξει ριζικά, έχει γεμίσει με τουριστικές επιχειρήσεις που απαιτούν το δικό τους μερίδιο από την αγορά και κάθε σεζόν τα πάντα κινούνται στο ρυθμό του τουρισμού. Ένα άπειρο μάτι θα έλεγε πως ζούμε στον κόσμο της αφθονίας. Πως τουρισμός-σημαίνει χρυσός!
Είναι έτσι, όμως, τα πράγματα;
12 χρόνια μετά την έναρξη της οικονομικής κρίσης, όπου παραδόξως ο τουρισμός κάθε χρόνο αυξάνονταν και μέσα σε 8 χρόνια κατάφερε να διπλασιαστεί και το 2019 να έχουμε το τελευταίο ρεκόρ αφίξεων, φτάσαμε στην εποχή της πανδημίας. Η υγειονομική κρίση του κορονοϊού προκάλεσε οικονομικό σοκ και μαρασμό (και) στον τουριστικό κλάδο, έδιωξε το εργατικό προσωπικό και κατακερμάτισε την αγορά και τις προσδοκίες. Οι συνθήκες άλλαξαν, οι απαιτήσεις μεγάλωσαν και τα προβλήματα του κλάδου πολλαπλασιάστηκαν. Πώς εξελίσσεται η φετινή σεζόν, ποια είναι τα προβλήματα, ποιες είναι άραγε οι προοπτικές για το μέλλον και πώς θα πορευτούμε; Σ’ αυτά κι άλλα πολλά μας απαντούν παρακάτω οι ίδιοι οι επαγγελματίες του τουρισμού.
Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Μανιουδάκης
Φωτογραφικό υλικό: Δήμος Χανίων
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΡΑΓΚΑΚΗΣ
Γενικός Γραμματέας ΕΟΤ
Από την ανθεκτικότητα στη βιωσιμότητα του Ελληνικού Τουρισμού.
Επί δύο χρόνια ο ελληνικός τουρισμός ήρθε αντιμέτωπος με την μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία του, καθώς η πανδημία προκάλεσε μεγάλη απώλεια εσόδων, ταλανίζοντας όλο το οικοδόμημα του τουρισμού μας. Διανύοντας το τρίτο συνεχόμενο έτος κρίσης-και μάλιστα φέτος διπλής-ο τουρισμός μάς απέδειξε την ανθεκτικότητά του με μία τεράστια συλλογική προσπάθεια που βασίστηκε σε τρεις άξονες: Πρώτος άξονας, η γενναία οικονομική ενίσχυση των τουριστικών επιχειρήσεων και εργαζόμενων η οποία αποτιμάται πάνω από 3 δις ευρώ. Δεύτερος άξονας, το ασφαλές άνοιγμα και η λειτουργία του τουρισμού μας με πολύ καλά σχεδιασμένα υγειονομικά πρωτόκολλα τα οποία εφαρμόστηκαν απ’ όλους. Τρίτος άξονας, η διατήρηση αλλά κι η ενίσχυση του brand της χώρας μας μέσα από το κυβερνητικό σχέδιο και την συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων στον τουρισμό μας. Υπό την καθοδήγηση του Πρωθυπουργού, το υπουργείο Τουρισμού και ο ΕΟΤ βρεθήκαμε στην πρώτη γραμμή της μάχης για την προστασία της εικόνας της χώρας αλλά και την τιτάνια προσπάθεια ενίσχυσής της. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και μέσα στις καραντίνες κάναμε καμπάνιες στο εξωτερικό, ενώ προετοιμάσαμε τη μεγάλη καμπάνια του 2020 και του 2021, συνεργαστήκαμε στενά μ’ όλους τους μεγάλους παίκτες της αγοράς–αεροπορικές, tour operators, μεγάλες ψηφιακές
πλατφόρμες του εξωτερικού, ΜΜΕ και ψηφιακά μέσα, αξιοποιώντας και ενισχύοντας το ψηφιακό μας οπλοστάσιο. Η δε καμπάνια του 2022 έχει ήδη ξεκινήσει από τον φετινό χειμώνα με το «Greece does have a winter» και το «Greekend», που άλλαξαν τα δεδομένα που ξέραμε μέχρι σήμερα στον τρόπο που η Ελλάδα βγαίνει προς τα έξω όσον αφορά στον τουρισμό της. Όμως οι προκλήσεις είναι μπροστά μας. Και η επόμενη μέρα έχει ήδη ξεκινήσει για τον τουρισμό σε διεθνές επίπεδο ενώ και ο εθνικός πήχης είναι πολύ ψηλά πλέον, καθώς η χώρα μας διαμορφώνει
πλέον εξελίξεις στον τουρισμό, όπως για παράδειγμα με το Πράσινο Ψηφιακό Πιστοποιητικό. Η βιωσιμότητα είναι σαφώς η μεγαλύτερη πρόκληση της δεκαετίας που ήδη διανύουμε και ο εθνικός
στόχος ως το 2030. Όμως η βιωσιμότητα δεν αφορά μόνο στην διαφύλαξη των φυσικών πόρων ή την διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Κατά την γνώμη μου, η βιωσιμότητα έχει και μία βαθιά κοινωνική πτυχή, ειδικά για την χώρα μας όπου ο βιώσιμος τουρισμός μπορεί να παίξει ακόμα πιο σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Το μεγάλο στοίχημα, λοιπόν, την δεκαετία που ήδη διανύουμε είναι η περαιτέρω χρονική και χωρική διάχυση του τουριστικού προϊόντος και η συνακόλουθη περαιτέρω αύξηση των εσόδων σε περισσότερες περιοχές της χώρας και για περισσότερους πολίτες. Από τις 4 Περιφέρειες που απολαμβάνουν σήμερα τα οφέλη του τουρισμού, οφείλουμε να δημιουργήσουμε τις αντίστοιχες προϋποθέσεις και για τις 13 Περιφέρειες της χώρας μας. Διαθέτουμε άλλωστε εκείνα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που καθιστούν ολόκληρη τη χώρα έναν εν δυνάμει τουριστικό προορισμό όλο τον χρόνο. Αυτό θα σημάνει
περισσότερη ανάπτυξη, μεγαλύτερη εξωστρέφεια για τις τοπικές κοινωνίες και περισσότερες δουλειές για τους νέους ανθρώπους. Όσο περισσότερο συγκλίνει ο τουρισμός προς τις τοπικές κοινωνίες τόσο περισσότερα θα είναι τα οφέλη για το σύνολο των πολιτών. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να περάσουμε από την ανθεκτικότητα στην ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα του τουρισμού μας και είμαι αισιόδοξος ότι κι αυτόν τον στόχο θα τον καταφέρουμε όλοι μαζί.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΗΛΟΣ
Γενικός Διευθυντής Ανάπτυξης της Fraport Greece
Ύστερα από δύο χρόνια περιορισμών στις μετακινήσεις λόγω της πανδημίας, η φετινή χρονιά για τον τουρισμό δείχνει σημάδια σημαντικής ανάκαμψης. Τα νούμερα πλέον μπορούν να συγκριθούν με αυτά της χρυσής χρονιάς του 2019 για την Ελλάδα, γεγονός που μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε για το υπόλοιπο της καλοκαιρινής περιόδου. Συγκεκριμένα, στο Αεροδρόμιο των Χανίων «Ιωάννης Δασκαλογιάννης» καταγράφηκαν κατά τον Απρίλιο 168.993 επιβάτες, ενώ κατά τον ίδιο μήνα το 2019 είχαν διακινηθεί 169.261 επιβάτες. Επιπλέον, κατά την διάρκεια του Μαΐου ο συνολικός αριθμός των διακινηθέντων επιβατών στο αεροδρόμιο ήταν 330.067, ενώ την ίδια περίοδο το 2019 οι επιβάτες ανήλθαν σε 343.287. Ως προς τον Ιούνιο, τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι η επιβατική κίνηση θα είναι αυξημένη σε σχέση με τον Ιούνιο του 2019. Η άριστη εξυπηρέτηση όλων αυτών των επισκεπτών, είναι προφανώς το βασικό μας μέλημα και ως διαχειρίστρια εταιρεία αναζητούμε πάντα τρόπους οι ταξιδιώτες να βιώνουν μια ευχάριστη εμπειρία από τις υπηρεσίες του αεροδρομίου. Είναι βέβαια γεγονός, ότι η πανδημία είχε αρνητικές επιπτώσεις και στη δυνατότητα στελέχωσης των θέσεων εργασίας του αεροπορικού κλάδου με αποτέλεσμα να παρατηρούνται καθυστερήσεις ή/και ματαιώσεις πτήσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, γεγονός που
αναπόφευκτα επηρεάζει και τα ελληνικά αεροδρόμια. Τα προβλήματα λοιπόν που παρατηρούνται στα αεροδρόμια είναι συνήθως αποτέλεσμα μίας αλυσίδας παραγόντων, που το αεροδρόμιο καλείται να τα διαχειριστεί. Καθώς, όμως, κύριο μέλημα της Fraport Greece αποτελεί η εύρυθμη λειτουργία των αεροδρομίων, η διατήρηση της εξυπηρέτησης των επισκεπτών σε υψηλό επίπεδο και η άνεση όλων των επιβατών, η εταιρία μας καταβάλλει καθημερινά κάθε δυνατή προσπάθεια για την αποφυγή οποιασδήποτε ταλαιπωρίας. Αυτός άλλωστε είναι κι ο βασικός στόχος της εταιρείας μας: η παροχής ποιοτικών υπηρεσιών και μιας συνολικής εμπειρίας εφάμιλλης των καλύτερων αντίστοιχων αεροδρομίων του εξωτερικού.
ΜΑΝΟΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ
Πρόεδρος Ένωσης Ξενοδόχων Χανίων
Η χρονιά, όπως είχαμε πει και προβλέψει, άρχισε να κινείται σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα μετά τις 15 Μαίου. Διαφαίνεται ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί δεδομένου ότι υπάρχουν πολλές προγραμματισμένες πτήσεις και πολλές θέσεις-προγραμματισμένες για το αεροδρόμιο Χανίων. Συνυπολογίστε τώρα σ’ αυτό και τις εταιρείες με πτήσεις charter και φυσικά τους επιβάτες των κανονικών πτήσεων. Ειδικά για τις πτήσεις charter πρέπει να σημειώσουμε ότι το πρόγραμμά τους είναι αυξημένο
για φέτος, η Easy jet, η Wiz air και η Ryan air συνεχίζουν πολύ καλά με πολύ μεγάλο πρόγραμμα, επίσης έχουμε και νέες εταιρείες, επομένως τα πράγματα είναι αισιόδοξα. Σχετικά με τα πακέτα all inclusive, υπάρχει μεγάλη ζήτηση παγκοσμίως, είναι μια σημαντική αγορά και δεν πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας μύθους που ακούγονται, άλλωστε και μελέτες εδώ στα Χανιά, μην πω για άλλες περιοχές, δείχνουν ότι οι πελάτες του all inclusive μπορεί να μην πηγαίνουν τόσο πολύ σε καταστήματα εστίασης, αλλά ξοδεύουν πολύ περισσότερα χρήματα σ’ αυτοκίνητα, εκδρομές και σ’ εμπορικά καταστήματα. Επομένως, υπάρχει μια ισορροπία γενικότερα στο νομό των Χανίων. Όλη η τουριστική οικονομία κινείται κατά αυτόν τον τρόπο. Από την άλλη, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ξενοδοχειακός κλάδος είναι σοβαρά. Το κόστος λειτουργίας έχει εκτιναχθεί λόγω των αυξήσεων στην ενέργεια, μ’ αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών όλων των προϊόντων και ιδιαίτερα των τροφίμων. Η βασική αιτία είναι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία δημιούργησε αυτό το domino στα πάντα. Αυτά είναι βέβαια γεγονότα που έχουν επηρεάσει τον κλάδο σε παγκόσμιο επίπεδο. Το πρόβλημα δε μπορεί να ελεγχτεί από καμία κυβέρνηση και έτσι περιμένουμε και ελπίζουμε σε μια αποκλιμάκωση… Ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι η έλλειψη προσωπικού, ένα φαινόμενο που παρουσιάστηκε το 2020 λόγω της πανδημίας. Τα περισσότερα ξενοδοχεία έμειναν κλειστά, ενώ το 2021 λειτούργησαν πολύ μικρό χρονικό διάστημα, μ’ αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι στον κλάδο μας να αναζητήσουν εργασία σ’ άλλους κλάδους. Σίγουρα επηρεάζει αυτήν τη στιγμή πολλές επιχειρήσεις, αλλά γίνονται μεγάλες προσπάθειες και βλέπουμε ότι σιγά σιγά ο κόσμος επανέρχεται. Η άποψή μου είναι ότι ο κόσμος θα επανέλθει στον τουρισμό, ο οποίος έτσι όπως αναπτύσσεται στην Ελλάδα, έχει μέλλον. Νομίζω κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι έχουν φύγει, τώρα που ήδη ανακάμπτει ο τουρισμός, θα γυρίσουν κι αυτοί στην Ελλάδα, όπου θα υπάρχουν πλέον θέσεις εργασίας στα ελληνικά ξενοδοχεία. Εγώ ένα θέμα που βάζω πάντα είναι οι δημόσιες υποδομές. Είναι ένα πάγιο ζητούμενο. Είναι σημαντικό να υπάρχει ανάπτυξη και βελτίωση των δημόσιων υποδομών, ώστε τόσο οι ντόπιοι αλλά και οι επισκέπτες να αισθάνονται άνετοι και ασφαλείς όπου κι να κυκλοφορούν.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΡΩΙΜΟΣ
Πρόεδρος Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ενοικιαζόμενων Καταλυμάτων Άπτερα
Η ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ενοικιαζόμενων Καταλυμάτων Άπτερα, είναι δευτεροβάθμιο όργανο στο οποίο ανήκουν τρεις σύλλογοι, ένας από τον Πλατανιά μέχρι τα Χανιά, ένας άλλος από τα Γεράνι μέχρι το Κολυμπάρι κι ένας τρίτος που είναι στην Παλαιόχωρα. Στους κόλπους μας έχουμε επιχειρήσεις με ενοικιαζόμενα δωμάτια, επιπλωμένα διαμερίσματα και βίλες. Δεν ανήκουμε στο ξενοδοχειακό αλλά στο εμπορικό επιμελητήριο. Στις αρχές μας είναι ότι ο τουρισμός ξεκίνησε από τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και η πολιτεία οφείλει να στηρίξει την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα που χαρακτηρίζει αυτές τις κατηγορίες καταλυμάτων. Θεωρούμε πως τo μοντέλο του τουρισμού το οποίο εκπροσωπούμε είναι πάρα πολύ σημαντικό και βιώσιμο, γιατί κατέχουμε περίπου το 40% της αγοράς και συσχετιζόμαστε πολύ πιο άμεσα με την τοπική κοινωνία και την αγορά. Οι τουρίστες που διαμένουν στα καταλύματά μας βγαίνουν, ψωνίζουν στα καταστήματα, τρώνε στα εστιατόρια, έχουν μια
μεγαλύτερη επαφή με την τοπική αγορά και ως εκ τούτου και η τοπική κοινωνία νέμεται τα οφέλη του προϊόντος. Μετά από δυο προβληματικές χρονιές, με το τουρισμό να ξεκινά το 2020 στις 15
Ιουλίου και το 2021 στις 15 Ιουνίου, ήταν πολύ μεγάλο κέρδος το γεγονός ότι φέτος ξεκινήσαμε τη σεζόν στα τέλη Μαρτίου. Οπότε κερδίσαμε μεν τη χρονιά αλλά ο συνδυασμός του πολέμου στην Ουκρανία μαζί με το μεγάλο πληθωρισμό που έφερε σ’ όλα τα ευρωπαϊκά κράτη συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και την «παγωμάρα» που υπάρχει ακόμα λόγω του κορονοϊού, έκαναν τους πρώτους μήνες να είναι πολύ αβέβαιοι. Δηλαδή τον Απρίλιο και μέχρι τα τέλη Μαΐου ήταν όλες οι επιχειρήσεις ανοικτές αλλά με λίγες κρατήσεις. Καταλαβαίνετε ότι αυτό ήταν προβληματικό γιατί με τις αυξήσεις στην ενέργεια και το λειτουργικό κόστος που έχει πάει στα ύψη, είμαστε πάρα πολύ πιεσμένοι. Τα συμβόλαιά μας έχουν γίνει από πέρυσι κι ενώ οι μεγάλοι tour operators έχουν τη δυνατότητα να έρθουν να μας κάνουν νέα συμβόλαια για να μειώσουμε τις τιμές ή να αλλάξουμε τα συμβόλαια από commitment σε allotment, εμείς δεν μπορούμε να απαιτήσουμε καλύτερες τιμές, γιατί είμαστε μικροί. Εμείς προσπαθούμε όσο μπορούμε περισσότερο, και το λέω, γιατί ξέρω ότι όλοι οι συνάδελφοι προσφέρουν την καλύτερη δυνατή ποιότητα σε υπηρεσίες και παροχές, έχοντας να αντιμετωπίσουν εκτός από την ακρίβεια και το πολύ μεγάλο πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού. Αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα πραγματικά. Πιο συγκεκριμένα, εξαιτίας και της
πανδημίας που ανάγκασε τον κόσμο να αναζητήσει αλλού δουλειά ή να γυρίσει στην πατρίδα του, έχουμε μεγάλη έλλειψη και τα βγάζουμε πέρα με νύχια και με δόντια. Πολλές φορές αυτοσχεδιάζουμε για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις και μάλιστα ακόμα δεν έχουμε μπει καν στην υψηλή περίοδο. Ειλικρινά δεν ξέρω τι θα γίνει μ’ αυτό το μεγάλο πρόβλημα. Εμείς όλοι προσπαθούμε από τη μεριά μας να παρέχουμε το καλύτερο δυνατό κάνοντας συνεχώς επενδύσεις, όμως ο δημόσιος τομέας υπολείπεται σ’ επενδύσεις και εκεί πραγματικά έχουμε μεγάλο παράπονο. Διότι όσοι είμαστε συνεπείς στην φορολογία μας περιμένουμε κι από το δημόσιο τομέα να δείχνει την ανάλογη ευαισθησία και να προχωράει μαζί μας. Είναι σημαντικό που υπάρχει ένας συνασπισμός και μέσω των συλλογικών οργάνων που εκπροσωπούν τις επιχειρήσεις μας μπορούμε και κάνουμε παρεμβάσεις, πρέπει όμως και η κυβέρνηση να πάρει άμεσα μέτρα για να διευκολύνει την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ακρίβειας. Για μας πολύ σημαντικό ρόλο παίζει επίσης ο δημόσιος χώρος και το περιβάλλον,
γιατί δεν αρκεί να έχουμε τα δικά μας δωμάτια και διαμερίσματα τέλεια, θα πρέπει κι όταν βγαίνουν οι πελάτες μας έξω να ανακαλύψουν τον τόπο μας, να υπάρχουν και οι ανάλογες υποδομές. Σ’ αυτό τον τομέα μπορεί και πρέπει να υπάρξει σημαντική βελτίωση. Ελπίζω φέτος ότι θα έχουμε μια καλή, υγιή σεζόν και θα φτάσουμε στα νούμερα του 2019 γιατί αυτό είναι πολύ σημαντικό για τη χώρα. Εύχομαι όμως να έχουμε τις ανάλογες προσεγγίσεις από το δημόσιο τομέα και όχι να αντιμετωπίζει την περίπτωσή μας μόνο εισπρακτικά, αλλά να φροντίσει να υπάρχουν σχέδια πόλης,
να λειτουργούν οι υποδομές, να υπάρχει οργάνωση, να έχουμε ένα σωστό και καθαρό περιβάλλον. Αυτά είναι πολύ σημαντικά για να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε όπως πρέπει.
ΜΑΝΟΛΗΣ ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ
WebBeds Senior Contract Manager Crete
Μετά την καλή έναρξη στην διαχείριση του κορονοϊού, το brand «Ελλάδα» άρχισε να λάμπει στο ευρωπαϊκό τουριστικό στερέωμα. Ακολούθησαν άλλες κυβερνητικές κινήσεις στον οικονομικό τομέα και την ψηφιακή μετάλλαξη της χώρας που σταθεροποίησαν αυτή την τάση, κάτι που δεν συνέβη για πρώτη φορά στην τουριστική ιστορία στις ανταγωνίστριες χώρες. Η Ελλάδα δεν ήταν ποτέ επιλογή, ήταν πάντα η εναλλακτική λύση της Ισπανίας ή της Τουρκίας. Η χρονιά που διατρέχουμε είναι γεμάτη αγκάθια αλλά συγχρόνως η χώρα έχει τη μοναδική ευκαιρία να σταθεροποιήσει και να κρατήσει το πελατολόγιο που για πρώτη φορά γνωρίζει το προϊόν της κι η ευκαιρία αυτή δεν πρέπει να χαθεί, γιατί οι ανταγωνίστριες χώρες καραδοκούν. Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκαν πολλές νέες κλίνες και αναβαθμίστηκαν παλιές ξενοδοχειακές μονάδες. Η Ελλάδα στο προϊόν «ήλιος και θάλασσα» κατέχει την πρώτη θέση σ’ αριθμό και ποιότητα ξενοδοχείων μεσαίου μεγέθους. Τα αντίστοιχα ξενοδοχειακά συγκροτήματα Ισπανίας και Τουρκίας είναι κυρίως πολύ μεγάλα συγκροτήματα, θεματικά και χιλιάδων κλινών. Η λέξη φιλοξενία, αντί για την αντίστοιχη της παροχής υπηρεσιών, πρέπει να είναι το μότο μας κι εδώ για πρώτη φορά έχουμε πρόβλημα. Η έλλειψη σε χιλιάδες θέσεις εργασίας στον τουριστικό κλάδο δημιουργεί ασφυξία στις επιχειρήσεις και η ικανοποίηση των πελατών δεν θα είναι στα επίπεδα που γνωρίζαμε. Στην Κρήτη το γεγονός μπορεί να εξηγηθεί και να εστιαστεί κυρίως σε δυο αιτίες. Στην αποχώρηση από την χώρα, κατά την διάρκεια της πανδημίας, των Βαλκάνιων τουριστικών υπαλλήλων σε βόρειες χώρες και την τεράστια αύξηση της βραχυπρόθεσμης μίσθωσης. Εκτός από τους υπάλληλους καθαριότητας, ανοίχτηκαν εκατοντάδες επιχειρήσεις εστίασης και καφέ με αποτέλεσμα να απορροφήσουν εργατικό δυναμικό, προσφέροντας υψηλότερους μισθούς και θέσεις εργασίας μέσα στις πόλεις. Για πρώτη φορά και μετά από πολλά χρόνια, τα νούμερα του αεροδρομίου θέλουν μεγαλύτερη σπουδή. Έως τώρα το στατιστικό σύνηθες ήταν οι επισκέπτες να διαμένουν στον τόπο μας από 7 έως 10 – 14 ημέρες. Τώρα, εξαιτίας της αύξησης των low cost εταιρειών η παραμονή έχει μειωθεί και οι επισκέπτες αυτών των εταιρειών είναι πελάτες κατά κύριο λόγο των πόλεων και της παραθεριστικής κατοικίας. Η διασπορά του χρήματος είναι μεγάλη και πολλά υποσχόμενη. Οι αφίξεις των κλασικών tour operators θα προσεγγίσουν τα επίπεδα του 2019, αλλά όχι την κερδοφορία. Οι online tour operators θα έχουν τεράστια αύξηση και θα αλλάξουν το τοπίο στο μέλλον, γιατί υπάρχουν διαθέσιμες τουριστικές κλίνες, κάτι που δεν συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια. Οι επιχειρηματίες που είχαν αποκλειστικά συμβόλαια την διετία που πέρασε επλήγησαν περισσότερο και δύσκολα θα επιστρέψουν στην πεπατημένη. Κανένας πλέον επιχειρηματίας δεν επιθυμεί το υψηλό ρίσκο της αποκλειστικής συνεργασίας με μια εθνικότητα κι ένα γραφείο, κάτι που χαρακτήριζε τα ξενοδοχεία δυτικά των Χανίων για πολλές δεκαετίες. Τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρηματιών από περιοχή σε περιοχή θα είναι διαφορετικά. Στον παραδοσιακό τουριστικό προορισμό του Πλατανιά η πληρότητα δεν ξεπέρασε το 60% με 70% έως και τον Ιούνιο και έτσι δόθηκαν πολλές προσφορές από τους ξενοδόχους. Οι έμμεσοι αποδέκτες, όπως η εστίαση στον Πλατανιά είναι μακριά από το οικονομικό αποτέλεσμα του 2019. Στην Γεωργιούπολη που κατά κύριο λόγο εξυπηρετεί Γερμανούς και Ρώσους επισκέπτες, οι Γερμανοί πέτυχαν να καλύψουν το κενό των Ρώσων αλλά με πολύ μεγάλες εκπτώσεις στις τιμές. Οι επιχειρηματίες της περιοχής προσφέρουν κατά κύριο λόγο ημιδιατροφή και «All Inclusive» και το κόστος της παροχής αυτής είναι τεράστιο και δύσκολα θα μπορέσει να απορροφηθεί. Η Ελούντα, τα Μάλια και η Χερσόνησος δεν θα μείνουν αλώβητες από την έλλειψη της ρωσικής και ουκρανικής αγοράς. Θεωρώ ότι το Ρέθυμνο εξαιτίας της ποικιλίας του πελατολογίου του θα έχει τις μικρότερες οικονομικά απώλειες. Το βλέμμα της Κρήτης και της χώρας πρέπει να είναι στραμμένο στο 2023, γιατί όλοι οι παίκτες θα είναι και πάλι στο τραπέζι. Το 2022 θα είναι βαρόμετρο κι ο καθοριστικός παράγοντας για το αύριο.
ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ
Υπεύθυνος Τουρισμού και Περιβάλλοντος Δήμου Πλατανιά
Η φετινή σεζόν αποδεικνύει ότι ο Πλατανιάς είναι μια σταθερή αξία και έχει πολύ μεγάλη δυναμική. Υπήρξε πρόβλημα, όπως και παντού, τα δύο τελευταία χρόνια λόγω της πανδημίας, αλλά φέτος μπήκε και πάλι δυναμικά- στην τουριστική βιομηχανία. Ο δήμος Πλατανιά έχει ένα μοναδικό τουριστικό προϊόν που δε βρίσκεται εύκολα σ’ άλλα μέρη. Συνδυάζει τόσο πολλά και ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά. Από τη μία, η παραλιακή ζώνη με παραλίες χιλιομέτρων, από πίσω ένας μεγάλος κάμπος γεμάτος περιβόλια και καλλιέργειες κι από την άλλη, το ορεινό κομμάτι με τις ελιές και την αγριάδα του. Είναι ένας μοναδικός περιβαλλοντικός συνδυασμός που δεν τον έχουμε αναδείξει όσο θα έπρεπε. Μέσα από τη φύση, τα προϊόντα και τη μεταποίηση σαν τουριστικό πακέτο μπορούμε να πετύχουμε ένα μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα. Έχουμε προβάλει το μοντέλο «ήλιος και θάλασσα», το οποίο ναι μεν καλό είναι να υπάρχει αλλά πρέπει να εμπλουτιστεί. Το χωριό του Πλατανιά λειτουργεί σαν resort, λειτουργεί, δηλαδή, σαν ένα μεγάλο ξενοδοχείο όπου ο επισκέπτης του έχει τα πάντα στα πόδια του. Ξενοδοχεία, εμπορική αγορά, φαγητό, διασκέδαση και μια πολύ καλή παραλία πλέον, γιατί είναι καθαρή. Υπάρχουν όμως σοβαρά θέματα και ελλείψεις. Θέματα που αν δεν τα προσέξουμε, θα έχουμε στο μέλλον πρόβλημα, πιθανόν όχι ποσοτικό αλλά ποιοτικό. Αυτή τη στιγμή οι ιδιωτικές υποδομές είναι που κρατάνε ουσιαστικά το τουριστικό προϊόν. Δημόσιες υποδομές απλά δεν υπάρχουν, δρόμοι, πάρκινγκ, πεζοδρόμια, υποδομές ΑΜΕΑ. Αντίθετα, αισθητική αταξία, σκουπίδια και πολλά άλλα. Ως δήμος κάνουμε πολλές προσπάθειες και ενέργειες, όμως δεν φτάνουν. Υπάρχει σχεδιασμός για
ανάπλαση όλου του παραλιακού μετώπου, υπογειοποίηση καλωδίων, διαπλάτυνση πεζοδρομίων και πολλά άλλα. Όπου κι αν πας ως τουρίστας, το πρώτο πράγμα που βλέπεις και αντιμετωπίζεις είναι οι δημόσιες υποδομές. Το αισθητικό κομμάτι, η οργάνωση, η καθαριότητα κι η τάξη είναι τα βασικά κριτήρια για μια περιοχή που απαιτεί να έχει υψηλό επίπεδο τουρισμού. Όσο αναβαθμίζονται οι δημόσιες υποδομές τόσο επηρεάζονται και εξελίσσονται οι ιδιωτικές. Εδώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Ο ιδιωτικός τομέας είναι αυτός που κρατάει τον πήχη ψηλά και συμ- βάλλει στην ικανοποίηση των επισκεπτών. Όλα αυτά είναι θέματα για τα οποία μας σχολιάζουν αρνητικά συνεχώς οι φιλοξενούμενοί μας. Σε γενικές γραμμές αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να
έχουμε μια ολιστική προσέγγιση, να δούμε την κατάσταση από τη ματιά του επισκέπτη. Τι θέλει όταν έρθει στον τόπο μας. Να προβάλουμε τις τοπικές γεύσεις, τα δικά μας προϊόντα, να αναδείξουμε τη φύση και το περιβάλλον, τις εμπειρίες, τον πολιτισμό, την διαφορετικότητα. Αυτά αναζητούν οι τουρίστες, για αυτό ταξιδεύουν κιόλας. Πώς θέλουμε να είναι η Κρήτη μετά από
δέκα χρόνια; Τι κόσμο θέλουμε να έχουμε; Θέλουμε ένα πολυσύνθετο προϊόν; Θέλουμε all inclusive; Ο τουρισμός απαιτεί συνεργασία των φορέων. Δεν έχουμε κάτσει ποτέ να τα βάλουμε κάτω συνολικά και να δούμε που θέλουμε να πάει το τουριστικό μας προϊόν!
ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΨΑΡΟΥΔΑΚΗΣ
Αντιδήμαρχος Τουρισμού Δήμου Χανίων
Ο Δήμος Χανίων με μια σειρά από έργα και ενέργειες προσπαθεί να ενισχύσει το τουριστικό αγαθό των Χανίων. Σε πολιτιστικό επίπεδο, έχουν προγραμματιστεί πάνω από 200 εκδηλώσεις. 150 θερινές κινηματογραφικές προβολές στον Δημοτικό Κινηματογράφο. Φεστιβάλ ιδιαίτερης αξίας που προσελκύουν επισκέπτες (Φεστιβάλ Βιβλίου, Φεστιβάλ Γης, Ανοικτά Πανιά, Chania Rock Festival, Rock under the clock, Dance Days, Chaniatoon, Φεστιβάλ Μίκης Θεοδωράκης).
Σε θέματα υποδομών, εξελίσσονται και έχουν προγραμματιστεί: Αναπλάσεις (Ταμπακαριά, πλατεία 1866, Δημοτική Αγορά, Δημοτικός Κήπος, πλακόστρωτο ενετικού λιμανιού, οδοί Χατζημιχάλη Γιάνναρη και Σκαλίδη). Πρόγραμμα Κοινόχρηστων Ηλεκτρικών Ποδηλάτων. (Προμήθεια 55 νέων κοινόχρηστων ηλεκτρικών ποδήλατων πόλης, 8 σταθμών κλειδώματος-φόρτισης). Σύστημα ηλεκτρονικής στάθμευσης οχημάτων με app από κινητό τηλέφωνο, με σάρωση QR code από τις πινακίδες στάθμευσης και εναλλακτικά μ’ έντυπη κάρτα ελεγχόμενης στάθμευσης. Ενέργειες που γίνονται από το Γραφείου Τουρισμού του Δήμου. Ένταξη ψηφιακών εργαλείων: Επίκειται η δημιουργία ενός Site Calendar μέσω του οποίου ο επισκέπτης θα μπορεί να ενημερώνεται για τις εμπειρίες που του προσφέρονται ανά πάσα στιγμή σ’ όλο το Νόμο Χανίων. Ομοίως ενός app αυτόματων απαντήσεων σε απεσταλμένα μηνύματα με δυνατότητα φωνητικής απάντησης για χρήση από ΑΜΕΑ. Επαφές με τοπικούς, εθνικούς, διακρατικούς φορείς και ιδιώτες με σκοπό την περαιτέρω σύμπραξη για ανάπτυξη του τουρισμoύ. Συμμετοχή σε Εκθέσεις και Workshops. Τακτικές συνεδριάσεις της θεσμοθετημένης επιτροπής τουριστικής ανάπτυξης &
προβολής του Δήμου Χανίων όπου μετέχουν φορείς, σύλλογοι και ιδιώτες του τουρισμού. Τακτικές συνεδριάσεις της άτυπης διαδημοτικής Επιτροπής Τουρισμού, όπου μετέχουν οι εντεταλμένοι σύμβουλοι τουρισμού όλων των Δήμων του Νομού για τη συνολική τουριστική προβολή του Νομού Χανίων. Ανάδειξη θεματικού τουρισμού και ειδικά: θρησκευτικού (δημιουργία θρησκευτικής διαδρομής), οικογενειακού, αναρριχητικού-περιπατητικού (δημιουργία και δωρεάν διάθεση χαρτών με αποτύπωση πεζοπορικών διαδρομών). Δημιουργία και δωρεάν διάθεση χαρτών σε περιοχές υψηλής τουριστικής κίνησης ( Σταλός, Αγία Μαρίνα, Ακρωτήρι, επικαιροποίηση χάρτη πόλης και παλιάς πόλης). Ανάδειξη ιδιαίτερης πολιτιστικής ταυτότητας των Χανίων με την οργάνωση και τη διεξαγωγή από το Γραφείο Τουρισμού της «Παραδοσιακής Στράτας» από 21/6/22 και κάθε Τρίτη στις 19:30 έως τις 27/9/22, η οποία είναι κι η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού. Εφαρμογή προγράμματος Γαλάζια Σημαία και απόδοση Γαλάζιας Σημαίας για το 2022 σε 12 παραλίες του Δήμου Χανίων. Αναβάθμιση των Τουριστικών Περιπτέρων Πληροφόρησης (Info Points) στο
Δημαρχείο, στην πλ. Δημοτικής Αγοράς και στην ακτή Κανάρη (διευρυμένο ωράριο λειτουργίας από Ιούλιο έως Σεπτέμβριο με πρόσληψη έκτακτου προσωπικού, τοποθέτηση ψηφιακών οθονών για παροχή πληροφοριών κι ενημέρωση περί των δράσεων που μπορεί να παρακολουθήσει ο επισκέπτης). Δημιουργία του SWEETCASE, ενός σταθμού φύλαξης αποσκευών των επισκεπτών εντός πόλης, όπου θα μπορεί ο επισκέπτης να φυλάξει τις αποσκευές του για μερικές ώρες ενώ παράλληλα θα λειτουργεί κι αυτό ως Info Point. Μείζον θέμα αποτελεί η υποστελέχωση του Δήμου
και των υπηρεσιών του. Ο Δήμος επιδιώκει να ωφελείται από όλα τα εργαλεία στελέχωσης (συμβάσεις, προγράμματα ΟΑΕΔ κλπ). Μέγιστη πρόκληση και επιδίωξη αποτελεί η κατά το δυνατόν καλύτερη διαχείριση της κυκλοφορίας οχημάτων και των θέσεων στάθμευσης, ειδικά εντός πόλης. Είναι ένα θέμα για το οποίο συνεργάζονται καθημερινά όλα τα τμήματα του Δήμου, αναζητώντας, σχεδιάζοντας κι εφαρμόζοντας ολοκληρωμένες παρεμβάσεις βελτίωσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΙΜΑΔΩΡΑΚΗΣ
Εκπρόσωπος Εταιρίας Διαχείρισης Ξενοδοχείων & Τουριστικών Καταλυμάτων Hotelyzer
Φέτος η τουριστική σεζόν ξεκίνησε με σοβαρές προοπτικές κι οι online κρατήσεις μέσω πλατφορμών πηγαίνουν πάρα πολύ καλά, σε σημείο που δεν ξέρουμε αν θα αντέξει η πόλη. Για αυτούς που κάνουν τις κρατήσεις τους μέσω διαδικτύου είναι μια σεζόν τελευταίας στιγμής και για τα Χανιά υπάρχει μεγάλη ζήτηση με τις περισσότερες κρατήσεις να γίνονται από Γερμανούς, Έλληνες, Άγγλους, Ιταλούς και Γάλλους. Επίσης, περισσότερες από τις μισές κρατήσεις αυτό το διάστημα γίνονται από ζευγάρια. Τα δυνατά καταλύματα είναι ήδη κλεισμένα για όλη τη σεζόν, ενώ η τάση αυτή θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος. Μετά από δύο χρόνια κορονοϊού όμως, το πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού σ’ όλη την τουριστική αλυσίδα είναι τεράστιο, ιδιαίτερα με τις ακυρώσεις και τις καθυστερήσεις των πτήσεων, μιας κι οι ταξιδιώτες δεν ξέρουν αν και πότε θα φτάσουν κι όταν τελικά έρθουν, είναι ταλαιπωρημένοι κι εκνευρισμένοι. Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα και για τα καταλύματα, γιατί πρέπει να κάνουν αλλαγές της τελευταίας στιγμής χωρίς να χαλάσουν το υπόλοιπο πρόγραμμα κρατήσεών τους. Επίσης, μεγάλο πρόβλημα δημιουργεί η αύξηση του κόστους λειτουργίας σ’ όλα τα καταλύματα που έχουν υπογράψει συμβόλαια, υπολογίζοντας το κόστος με τα περυσινά δεδομένα και τώρα είναι δεσμευμένοι χωρίς να μπορούν να κάνουν τίποτα. Γενικά θα είναι μια καλή χρονιά, αρκεί όλη η αλυσίδα να μπορέσει να ανταπεξέλθει σ’ αυτές τις δύσκολες συνθήκες.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΥΛΩΝΑΚΗΣ
Πρόεδρος Συλλόγου Ιδιοκτητών Ενοικιαζόμενων Αυτοκινήτων Χανίων
Ο σύλλογος ιδιοκτητών ενοικιαζόμενων αυτοκινήτων Χανίων εκπροσωπεί περί τις 80 τοπικές επιχειρήσεις ενοικιαζόμενων αυτοκινήτων. Για τον δικό μας κλάδο νομίζω ότι είναι μια χρονιά κατώτερη των προσδοκιών όσο αφορά τις τιμές και τη ζήτηση που αυτή την περίοδο είναι πολύ μικρότερη από την αναμενόμενη. Οι τιμές για εβδομαδιαία κράτηση σε ένα μικρό αυτοκίνητο είναι περίπου €30 σ’ αντίθεση με την ίδια περίοδο πέρυσι που η τιμή για το ίδιο αυτοκίνητο ξεπερνούσε τα €50. Απ’ ότι φαίνεται και το υπόλοιπο καλοκαίρι θα εξελιχθεί έτσι. Πιθανόν για ένα δεκαήμερο-εικοσαήμερο τον Αύγουστο να δούμε αυξημένη ζήτηση, αυτό όμως δε φτάνει να καλύψει τα αυξημένα έξοδα. Το κόστος αγοράς αυτοκινήτου έχει ανέβει 60 με 70%. Τα ανταλλακτικά και τα αναλώσιμα έχουν αυξηθεί γύρω στο 40 με 50%, συν το αυξημένο κόστος διαχείρισης. Πέρυσι οι επιχειρήσεις μας δεν είχαν αρκετά αυτοκίνητα αλλά κι ο κόσμος που ταξίδεψε ήταν κατά 70% ανεξάρτητος και όλοι αυτοί χρειάστηκαν αυτοκίνητο. Φέτος αυτή η τάση αλλάζει και το ποσοστό των ανεξάρτητων είναι 50-50 με αυτό των tour operators και πιθανόν να καταλήξει και χαμηλότερα. Θα πρέπει τόσο τα συλλογικά μας όργανα, όσο και οι παράγοντες και η τοπική αυτοδιοίκηση να προσκαλέσουμε και να επενδύσουμε περισσότερο στους tour operators. Αυτή τη σεζόν όλες οι επιχειρήσεις του κλάδου μας, τοπικές και πολυεθνικές, αύξησαν κατά πολύ το στόλο τους, αλλά μπήκαν στο επάγγελμα και νέοι επαγγελματίες. Όλα αυτά συν την ακρίβεια και την αύξηση στα καύσιμα έχουν ως αποτέλεσμα τη μικρότερη ζήτηση. Επίσης, η χρονιά εξελίσσεται σε μία σεζόν 4 μηνών, ο Απρίλιος και ο Μάιος ήταν υποτονικοί, φαντάζομαι πως και ο Οκτώβριος θα είναι το ίδιο. Μεγάλο πρόβλημα μας έχουν δημιουργήσει οι μάντρες που πωλούν μεταχειρισμένα αυτοκίνητα. Είτε προμηθεύουν ανεξέλεγκτα συναδέλφους, είτε οι ίδιοι έχουν εξελιχτεί σε εταιρείες ενοικιάσεως αυτοκινήτων. Αυτό δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό σε σχέση με τις οργανωμένες επιχειρήσεις που είναι χρόνια στο επάγγελμα, έχουν έδρα και προσωπικό, είναι ενταγμένοι στον ΕΟΤ κτλ. Ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα είναι ότι υπάρχει ένα εμπάργκο στην αγορά αυτοκινήτου. Οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου είναι ταυτόχρονα και εισαγωγικές μ’ αποτέλεσμα να μην διαθέτουν αυτοκίνητα στις επιχειρήσεις ενοικιάσεων. Επίσης, τα αυτοκίνητα έχουν ακριβύνει πάρα πολύ, πέρα από τη μεγάλη καθυστέρηση παράδοσης. Έτσι, υπάρχει μεγάλη δυσκολία να ανανεώσουμε το στόλο μας. Τα επόμενα χρόνια, που θα αναγκαστούμε να μπούμε στην ηλεκτροκίνηση όπου το κόστος θα είναι πολύ αυξημένο, τα πράγματα θα είναι ακόμα πιο δύσκολα γιατί οι εταιρείες του κλάδου δεν τυχαίνουν ευνοϊκής μεταχείρισης από το κράτος κι επίσης έχουμε μεγάλο πρόβλημα στην πρόσβαση για χρηματοδότηση, π.χ. ενός κεφαλαίου
κίνησης. Ουσιαστικά είμαστε αποκλεισμένοι από το τραπεζικό σύστημα. Νομίζω ότι στο τέλος της σεζόν μπορεί είναι μια καλή χρονιά που δε θα μπορέσει να βγάλει όμως τα σπασμένα των προηγούμενων δύο χρόνων.
ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΖΑΚΟΣ
Πρόεδρος Συλλόγου Τουριστικών Λεωφορείων Δυτικής Κρήτης
Η τουριστική κίνηση φέτος κυλάει σχετικά καλύτερα από πέρυσι και εξελίσσεται σιγά σιγά ανοδικά σ’ αριθμό αφίξεων και κινήσεων. Βέβαια, συνεχίζει να είναι τουρισμός σε μικρά πριβέ γκρουπ που δεν προτιμούν τα μεγάλα-λεωφορεία, αλλά πιο πολύ τα mini bus και taxi van. Τα λεωφορεία μας απασχολούνται περισσότερο με τους τουριστικούς πράκτορες στις αφίξεις και τις αναχωρήσεις. Εκδρομές δεν κάνουμε πολλές, γιατί ο κόσμος είναι ακόμα φοβισμένος να μπει σ’ ένα 50άρι λεωφορείο να κάνει την εκδρομή του και θα προτιμήσει ένα μικρότερο όχημα ή θα νοικιάσει αυτοκίνητο. Εξυπηρετούμε, επίσης, την κρουαζιέρα η οποία φέτος έχει περισσότερες προσεγγίσεις αλλά όχι με τόσους επιβάτες όπως το 2019 και 2018. Τα βασικότερά μας προβλήματα είναι ότι ερχόμαστε χρεωμένοι μετά από δυο χρόνια απραξίας και ακινησίας κι έτσι όλοι μας είμαστε πιεσμένοι οικονομικά. Προσδοκούμε, λοιπόν, σε μια καλή σεζόν και όντως, πιστεύω, τις επόμενες μέρες θα υπάρξει αρκετή κινητικότητα. Αντιμετωπίζουμε, όμως, ένα μεγάλο πρόβλημα που είναι η αύξηση των καυσίμων. Από πέρυσι είχαμε κλείσει συμφωνίες και τιμές για τις μετακινήσεις μας, μη προβλέποντας βέβαια στα συμφωνητικά μας την αύξηση των καυσίμων που θα γινόταν ανάλογη και στα τιμολόγιά μας, οπότε δουλεύουμε πλέον με ελάχιστο έως καθόλου κέρδος. Η αύξηση των καυσίμων σε σχέση με πέρυσι είναι στο 40% και εμάς το μεγάλο μας έξοδο είναι το πετρέλαιο. Τα ταξί πήραν μια αύξηση αρκετά γενναία. Τα τουριστικά λεωφορεία ζητάμε από την κυβέρνηση να μας επιδοτήσει το καύσιμο για να κινηθούμε, γιατί κάποια στιγμή θα καταρρεύσουμε, δε μπορούμε να αντέξουμε το κόστος. Να φανταστείτε προτιμάμε να έχουμε τα μεγάλα λεωφορεία να κάθονται πάρα να κινούνται και να μας χρεώνουν. Επίσης, το πάρκινγκ των λεωφορείων στην πόλη είναι κάθε μέρα ένας Γολγοθάς για όλους εμάς τους επαγγελματίες και τους πελάτες περισσότερο. Έχουμε τρομερές γκρίνιες και προβλήματα για την απόσταση, διότι ο χρόνος παραμονής στην πόλη δεν είναι πολύς για να δαπανήσουν μισή ώρα να κατέβουν κάτω κι άλλη μισή ώρα για να επιστρέψουν. Οι ηλικίες είναι μεγάλες οπότε ζορίζονται με τέτοια απόσταση κι οι ξεναγοί που είναι οι παραλήπτες των παραπόνων, δεν θέλουν να έρχονται στην πόλη, γιατί δεν περνάνε καλά οι πελάτες οπότε τους γκρινιάζουν και χαλάει όλη η εκδρομή. Για αυτό το λόγο ο Παγκρήτιος σύλλογος των ξεναγών, που εδρεύει στο Ηράκλειο, έχει στείλει αρκετές φορές έγγραφα προς το δήμο Χανίων χωρίς ανταπόκριση όμως, μ’ αποτέλεσμα να ωθούν τους πελάτες τους σ’ άλλες εκδρομές μακριά από την πόλη. Τα έχουμε επισημάνει πολλές φορές αυτά τα θέματα στον κύριο δήμαρχο, προσωπικά, όμως, δεν προβλέπω να γίνει κάτι, γιατί δεν υπάρχει θέληση και όταν δεν υπάρχει θέληση από την άλλη πλευρά δεν γίνεται τίποτα. Πέρα από τη δυσαρέσκεια των τουριστών, στο σημείο όπου παρκάρουμε δημιουργούμε πρόβλημα στην κυκλοφορία των αυτοκινήτων και όχληση στους πολίτες κι αυτό το καταλαβαίνουμε γιατί κι εμείς οι ίδιοι και οι οικογένειές μας σ’ αυτήν την πόλη ζούμε και κινούμαστε και δεν θέλουμε τέτοια προβλήματα. Εμείς ζητάμε να πάμε σ’ έναν χώρο όπου να μην ενοχλούμε και να μην ενοχλούμαστε, να μπορούμε να εξυπηρετήσουμε τον κόσμο σωστά. Έχουμε υποδείξει έναν χώρο στο μεγάλο πάρκινγκ δίπλα στο ξενοδοχείο Κρήτη στον οποίο και η προηγουμένη και η τωρινή δημοτική αρχή μάς είχαν υποσχεθεί ότι θα πάμε, αλλά τόσο καιρό μετά δεν έχει γίνει τίποτα. Εύχομαι σ’ όλους καλή δύναμη, καλή υπομονή, να πάνε όλα καλά και να έχουμε στο τέλος ένα θετικό αποτέλεσμα για όλους και για την πόλη μας!
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΨΑΝΑΚΗΣ
Πρόεδρος Υπεραστικού ΚΤΕΛ Χανίων-Ρεθύμνου
Η φετινή τουριστική σεζόν ξεκίνησε καλά για το ΚΤΕΛ Χανίων-Ρεθύμνου. Η κίνηση είναι πολύ ικανοποιητική, με το μήνα Απρίλιο να φτάνει στο 70% του ‘19, το Μάιο στο 80% ενώ ο Ιούνιος προσεγγίζει το 100% του ‘19. Τα δρομολόγια έχουν επανέλθει ακριβώς στο πρόγραμμα του 2019, ενώ έχουν προστεθεί και νέα δρομολόγια, όπως τα Χpress στην Κίσσαμο για την εξυπηρέτηση εργαζόμενων στον τουρισμό κτλ. Οι σταθμοί μας σε Χανιά και Ρέθυμνο λειτουργούν σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ορίζει ο νόμος, πλήρως στελεχωμένοι και οργανωμένοι για να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες ανάγκες του καλοκαιριού. Την περίοδο του κορονοϊού με την βοήθεια του κράτους όσο αφορά στις αναστολές και τις επιστρεπτέες προκαταβολές, η επιχείρηση μπόρεσε να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να αντέξει, διότι η δουλειά είχε εξαφανιστεί, δεν υπήρχε καθόλου. Επιπλέον, μετά και τη βοήθεια του κράτους με το επιδοτούμενο πρόγραμμα αντικατάστασης λεωφορείων, έχουμε πλέον ένα σύγχρονο στόλο που μπορεί να εξυπηρετήσει το επιβατικό κοινό με άνεση και αξιοπρέπεια. Θεωρούμε ότι το ‘22 θα είναι μία καλή χρονιά σε τουριστική κίνηση, το μεγάλο πρόβλημα όμως που αντιμετωπίζουμε ως ΚΤΕΛ αλλά κι οι δημόσιες μεταφορές γενικότερα, είναι η αύξηση του κόστους των καυσίμων. Είχαμε την ελπίδα ότι είναι μια κατάσταση που δε θα κρατήσει πολύ και πως θα επανερχόταν σύντομα σε κανονικά επίπεδα. Κάτι τέτοιο όμως δε συμβαίνει και πρέπει να παρθούν μέτρα. Αυτήν τη στιγμή ουσιαστικά δουλεύουμε χωρίς κέρδος. Το τιμολόγιό μας εξαρτάται αποκλειστικά από το υπουργείο Μεταφορών, εμείς δεν μπορούμε να επιβάλουμε κάποια αύξηση στα εισιτήρια, είναι θέμα του κράτους. Οπότε ή θα βρουν μια λύση όσον αφορά το πετρέλαιο και θα μας μειώσουν τον ειδικό φόρο, ή θα το επιδοτήσουν, ή θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μία αύξηση του κομίστρου. Αυτό είναι ένα θέμα που γνωρίζουμε πως το επεξεργάζεται το υπουργείο και ελπίζουμε μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα να δοθεί μία λύση.
ΗΛΙΑΣ ΚΑΡΑΠΑΤΑΚΗΣ
Πρόεδρος Ιδιοκτητών Ταξί Χανίων
Η τουριστική σεζόν ξεκίνησε ομαλά κι αυτήν τη στιγμή κυλάει σε κανονική ροή, περίπου θα έλεγα στα επίπεδα του 2019. Στα ταξί η μεγάλη ζήτηση είναι τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Πέρυσι με την ξαφνική ροή των τουριστών τη συγκεκριμένη περίοδο αντιμετωπίσαμε σοβαρό πρόβλημα, σε σημείο να μην προλαβαίνουμε να εξυπηρετήσουμε την αυξημένη ζήτηση. Φέτος, ελπίζουμε η ροή να είναι πιο ισορροπημένη και να μην αντιμετωπίσουμε μεγάλο πρόβλημα. Έλλειψη σε διαθέσιμα ταξί παρουσιάζεται συνήθως όταν έχουμε άφιξη κρουαζιερόπλοιου με πολύ κόσμο. Στις πιάτσες, η μεγαλύτερη ζήτηση παρατηρείται στην πλατεία 1866 και την οδό Καραϊσκάκη στην πλατεία Κοτσάμπαση, κι εκεί παρατηρούνται κάποιες μέρες προβλήματα ανάλογα την κίνηση. Το αεροδρόμιο μέχρι στιγμής εξυπηρετείται κανονικά και πέρα από το φαινόμενο με τις καθυστερήσεις των πτήσεων δεν αντιμετωπίζουμε πρόβλημα. Μεγάλη ζήτηση έχει παρουσιαστεί από τα καταλύματα της βραχυπρόθεσμης μίσθωσης που βρίσκονται ως επί το πλείστον εκτός πόλης και σε σημεία όπου δεν υπάρχει συγκοινωνία. Ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζαμε τον τελευταίο καιρό είναι αυτό της αύξησης των καυσίμων. Ευτυχώς, μετά από πολλά χρόνια αναμονής, μόλις πήραμε μια αύξηση στο κόμιστρο και εξομαλύνθηκε λίγο η κατάσταση. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε το Χανιώτικο κοινό που μας προτιμά, γιατί είμαστε αυτήν τη στιγμή από τα πρώτα περιφερειακά ταξί στην χώρα σε εξυπηρέτηση 24ωρης βάσης και σε καθαριότητα..
ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ
Πρόεδρος συλλόγου καταστηματαρχών Ενετικού λιμένα Χανίων
Ο σύλλογος καταστηματαρχών Ενετικού λιμένα Χανίων εκπροσωπεί τις επιχειρήσεις της χερσαίας λιμενικής ζώνης από το Φιρκά μέχρι τα Νεώρια. Στόχος μας είναι να διερευνούμε τα προβλήματα, να συντονίζουμε τους επιχειρηματίες και να προτείνουμε στους εμπλεκόμενους φορείς ιδέες και λύσεις για μια βελτιωμένη εικόνα και λειτουργία του παλιού λιμανιού. Η χρονιά ξεκίνησε φέτος πάρα πολύ καλά όσο αφορά την ποσότητα των επισκεπτών. Η εικόνα όμως μας παρασύρει σε λάθος συμπεράσματα, μιας κι ο κόσμος ο πολύς που έρχεται δεν έχει την αγοραστική δύναμη που περιμέναμε. Πέρα από τους Αμερικάνους που κάνουν κατανάλωση, οι Ευρωπαίοι καταναλώνουν τα λιγότερα δυνατά. Η κρουαζιέρα δεν προσφέρει απολύτως τίποτα στα εστιατόριά μας, τρώνε στο πλοίο που το έχουν πληρωμένο, κι εδώ έρχονται βόλτα να βγάλουν φωτογραφίες, ίσως πιουν και καμιά μπύρα. Βρίσκουν μια όμορφη εικόνα και την μεταφέρουν τουλάχιστον στον κόσμο. Το λιμάνι αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, με σημαντικότερο το κυκλοφοριακό. Υπάρχουν πάρα πολλές επιχειρήσεις και καταλαβαίνετε τώρα το καλοκαίρι τι χρειάζεται μόνο για να εφοδιαστούν. Ο Δήμος έχει δώσει ένα 2ωρο το πρωί που όμως δεν είναι αρκετό. Το κακό είναι ότι για το υπόλοιπο χρονικό διάστημα τα οχήματα τροφοδοσίας παρκάρουν έξω σε διάφορα σημεία στα όρια της ζώνης, δημιουργώντας ένα πολύ μεγάλο κυκλοφοριακό πρόβλημα. Επίσης, η ποσότητα των απορριμμάτων διογκώνεται πάρα πολύ το καλοκαίρι και πρέπει να φύγουν όλα αυτά από το παλιό λιμάνι. Ευτυχώς, η κατάσταση με τα σκουπίδια σιγά σιγά βελτιώνεται. Σχετικά με τα σκιάδια και το χώρο που καταλαμβάνουν τα τραπεζοκαθίσματα υπάρχει μεγάλη διαφωνία μεταξύ των καταστηματαρχών και των εμπλεκόμενων υπηρεσιών. Είναι ένα θέμα που δεν προχωράει και θα το έχουμε συνεχώς μπροστά μας. Δεν βγάζω έξω την ευθύνη των επιχειρηματιών, προσπάθειες γίνονται αλλά αυτήν την στιγμή, 2 χρόνια με τα καταστήματα κλειστά ή να υπολειτουργούν, είναι φυσιολογικό ότι η προσπάθεια των επιχειρήσεων είναι να παραμείνουν ανοικτές και να μπορέσουν να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους, ενώ ταυτόχρονα λειτουργούν κάτω από μεγάλη πίεση λόγω της έλλειψης του προσωπικού. Θα δούμε τι θα γίνει τους υπόλοιπους μήνες της σεζόν, θα κάνουμε τον απολογισμό και ελπίζω να μπορέσουμε να συζητήσουμε στα σοβαρά όλοι οι φορείς να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για την επόμενη χρονιά. Είναι η μόνη λύση, έχουμε μαζευτεί πολλές φορές αλλά με καλή πίστη πρέπει όλοι να συζητήσουμε και να βρούμε λύσεις.
Τελικά, όπως φαίνεται στην πραγματικότητα, ο τουρισμός είναι μια δύσκολη υπόθεση και κάθε κλάδος της μια σπουδή ολόκληρη. Χρειάζεται προβληματισμό, εγρήγορση, μελέτη κι έργα. Χρειάζεται τη συνεργασία όλων, επαγγελματιών και δημόσιου τομέα, για να καταφέρουμε, το πρώτο μας προϊόν σ’ έσοδα να γίνει και το καλύτερο στην ποιότητα! Εμείς από τη μεριά μας ευχόμαστε και ελπίζουμε τα λόγια να γίνουν έργα, να καταφέρουμε να βελτιώσουμε το επίπεδο του τουριστικού προϊόντος, και εν τέλει να αποκομίσουμε τα οφέλη!
Κωνσταντίνος Μανιουδάκης
conman@gohania.gr
