Ασπασία Λουπάκη:
Τα πράγματα για όποιον
έχει όνειρα, ακόμα
και δύσκολα να είναι,
αποτελούν πάντα
μία πρόκληση.
Υπογράφει: Παντελής Σπυριδάκης | Φωτογραφίες: Ιωάννης Τζανάκης, Eikonotopio
Η ανοδική καμπύλη που διαγράφει το κρητικό κρασί προσανατολίζει σε μια μόνο κατεύθυνση τους Κρήτες οινοπαραγωγούς. Η συνολική παραγωγή των 28 μελών-κρατών της Ένωσης
για το 2018 εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 168,4 εκατομμύρια εκατόλιτρα οίνου, καταγράφοντας αύξηση 27% σε σχέση με το 2017. Το Χανιώτικο έδαφος όμως και η παράδοση των
ποικιλιών, αυτόματα χαρτογραφεί τα πιο ενεργά οινοποιεία με πρωταγωνιστικό ρόλο. Η Ασπασία Λουπάκη από το ΚΤΗΜΑ ΛΟΥΠΑΚΗ μας αποκωδικοποιεί την διαδρομή από την αρχή μέχρι το τέλος της. Όπως ξεκίνησε στις αρχές του 1970 στην περιοχή Καρές από την παλιότερη γενιά Λουπάκη. Δικαιωματικά ο Θοδωρής Παπαδουλάκης βρέθηκε στις εγκαταστάσεις Λουπάκη για να δημιουργήσει το «Black Wine Of Eros», το οποίο έφτασε μέχρι τις Κάννες! Είναι όλα αυτά που δεν χωράνε σε ένα ποτήρι κρασί, που κάνουν το ίδιο το κρασί συναρπαστικό, ασυναγώνιστο και φαντασμαγορικό. Σε ένα ποτήρι κρασί, όχι δεν χωράνε. Σε μια επιτόπια περιγραφή όμως; Από την Ασπασία Λουπάκη;
Το Κτήμα Λουπάκη αποτελεί έναν από τους πιο καίριους πρεσβευτές της οινοποιίας των Χανίων. Πόση “ζωή” χρειάστηκε για να “ανοίξει” το μονοπάτι μπροστά;
Το μονοπάτι, όπως το χαρακτηρίζετε, «άνοιξε» πριν πολλά χρόνια από τον πατέρα μου, τον Μανώλη Λουπάκη. Συγκεκριμένα, αρχές του 1970, ο πατέρας μου έκανε εμπόριο επιτραπέζιων σταφυλιών, έπειτα με αναμπέλωση προχώρησε στη δημιουργία πρότυπου γραμμικού αμπελώνα, πρακτική η οποία βραβεύτηκε τότε.
Η περιοχή Καρές συνιστά για την οικογένεια Λουπάκη την έδρα όπου δημιουργείται το κρασί σας. Τι είναι αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει;
Οι Καρές στο Δήμο Πλατανιά είναι ένας ευλογημένος τόπος. Είναι ένας τόπος που από το ένα μέρος κοιτάζει τα Λευκά όρη και από το άλλο ατενίζει το Κρητικό Πέλαγος. Τα εδάφη είναι γόνιμα, κόκκινα, στιβαρά, που δίνουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία για την ανάπτυξη και ωρίμανση καρπών, όπως το σταφύλι.
Η επανεκκίνηση των Οινοποιείων και της ποιοτικής αναβάθμισής τους τα έχει ανεβάσει και ακόμα ψηλότερα στην προσοχή του κόσμου;
Από το 2006, με τα ευρωπαϊκά προγράμματα και την ενασχόληση νέων καταρτισμένων ανθρώπων, ο κρητικός οινοποιητικός κλάδος μπήκε σε νέα τροχιά ανάπτυξης. Το αποτέλεσμα έχει αρχίσει να διαφαίνεται την τελευταία τριετία. Η Κρήτη διαθέτει πλέον την εικόνα μιας πολύ ενεργής και δυναμικής περιοχής παραγωγής κρασιών ποιότητας, χαρακτηριζόμενη κι από τη μοναδικότητα των ποικιλιών σταφυλιού που καλλιεργεί. Αυτό την έχει καταστήσει ένα οινικό προορισμό υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Πρόσφατα ταξίδεψε στις Κάννες Το «Black Wine Of Eros» που γυρίστηκε στο Κτήμα Λουπάκη. Τα συναισθήματά σας ποια είναι;
Το «Black Wine Of Eros» γυρίστηκε στο κτήμα Λουπάκη το 2015. Έχει πάρει μέρος και διακριθεί σε πολλά φεστιβάλ. Είμαι πολύ χαρούμενη που δύο εμπνευσμένοι και αναγνωρισμένοι άνθρωποι της τέχνης, ο Θοδωρής Παπαδουλάκης και η Εύη Φωτοπούλου, επέλεξαν το χώρο του Κτήματος Λουπάκη για αυτά τα γυρίσματα.
Ποιες ήταν οι σημαντικότερες δυσκολίες που αντιμετωπίσατε;
Οι δυσκολίες πολλές… Δεν ήταν μόνο η γραφειοκρατία αλλά και κάποιες συμπεριφορές, κυρίως για το νεαρό της ηλικίας μου και το ότι είμαι γυναίκα… Αυτό όμως με πείσμωσε…
Η αναπτυσσόμενη επισκεψιμότητα από τουρίστες αλλά και από σχολεία, τι πιστεύετε ότι προσφέρει;
Είναι πολύ σημαντικό τα οινοποιεία να είναι ανοικτά προς το κοινό. Είναι σημαντικό να μας επισκέπτονται τουρίστες, να έχουν ιδία άποψη και γνώση της διαδικασίας οινοποίησης και της ποιότητας των κρασιών μας γιατί με αυτό τον τρόπο γίνονται οι καλύτεροι πρεσβευτές μας στη χώρα τους. Αλλά και οι μαθητές είναι σημαντικό να είναι εξοικειωμένοι με όλες τις φάσεις της διαδικασίας παραγωγής κρασιού γιατί με αυτόν τον τρόπο θα μάθουν να εκτιμούν σωστά και να γεύονται, όταν ενηλικιωθούν, αυτό το προϊόν. Αυτό είναι η βάση της οινικής κουλτούρας.
Σε σύγκριση με τις άλλες περιοχές της Ελλάδας που παράγουν κρασί, πιστεύετε ότι είμαστε σε καλό επίπεδο;
Το επίπεδο οινοποίησης τα τελευταία χρόνια είναι πολύ καλύτερο σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες και στα Χανιά και γενικότερα στη Κρήτη. Αυτοί που ασχολούνται με το κρασί, το αντιμετωπίζουν πιο ευσυνείδητα και δημιουργικά, από τον τρόπο καλλιέργειας και φροντίδας του αμπελιού μέχρι την οινοποίηση, εμφιάλωση και
προώθησή του.
Ποια είναι η ιστορία στο πέρασμα των χρόνων του Κτήματος Λουπάκη;
Η ιστορία ξεκινάει πολύ παλιά… Ο παππούς, Χαρίδημος Λουπάκης, είχε χωράφια με αμπέλια και ασχολήθηκε με τη
χωρική οινοποίηση. Έπειτα, ακολούθησε ο πατέρας μου, Εμμανουήλ Λουπάκης, ο οποίος εξέλιξε τις καλλιέργειες που κληρονόμησε από τον πατέρα του, πειραματίστηκε με νέες ποικιλίες και καλλιεργητικές μεθόδους, γεγονός που αναγνωρίστηκε με διακρίσεις τη δεκαετία του ’80. Τώρα τα ηνία τα έχουμε αναλάβει εγώ με τον αδερφό μου, Μιλτιάδη Λουπάκη, ο οποίος είναι οινολόγος και με την οινική του τεχνογνωσία στην καλλιέργεια και στην οινοποίηση, επεκτείναμε την παραγωγή αποβλέποντας στην ποιότητα, γεγονός που έχει αναγνωριστεί σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Πάνω σε μια πανοραμική λοφοπλαγιά με την ονομασία Γρα-Λυγιά βρίσκονται οι αμπελώνες σας. Αυτό δίνει και την ταυτότητα ή οχι μόνο αυτό;
Οι αμπελώνες μας βρίσκονται στην ενδοχώρα του Δήμου Πλατανιά σε λοφοπλαγιά, σε υψόμετρο περίπου 400 μέτρων, με ένα χώμα ιδιαίτερης ποιότητας και απόδοσης. Το ιδιαίτερο περιβάλλον της περιοχής μας, χώμα, ηλιοφάνεια, υγρασία, νερό, γεωγραφική θέση, σίγουρα επηρεάζει την ταυτότητα και την ποιότητα των αμπελώνων μας και του κρασιού μας.
Αλλά δεν φτάνουν μόνο αυτά….
Γιορτινά κυριακάτικα τραπέζια, πρόταση γάμου, γενέθλια, εγκαίνια ή γέννηση… υπάρχουν πολλές προπόσεις που μπορεί να συμβαίνουν ταυτόχρονα. Κερδίζει το λευκό ή το κόκκινο κρασί;
Κερδίζει το κρασί. Είτε λευκό είτε κόκκινο, το κρασί εδώ και αιώνες συνοδεύει όλες τις χαρές αλλά και τις λύπες του ανθρώπου.
Η εποχή που διανύουμε έβαλε φρένο ή δημιούργησε ευκαιρίες;
Η κρίση θεωρώ ότι έχει βοηθήσει το ελληνικό κρασί, γιατί οι επαγγελματίες οινοποιοί έδειξαν ωριμότητα, ήταν ανοιχτοί σε νέες ιδέες και ευρωπαϊκά επενδυτικά προγράμματα, υπήρξε εξωστρέφεια του καλού κρασιού προς το ευρύ κοινό και γενικά έχει υπάρξει μεγάλη κινητικότητα. Υπάρχουν βέβαια και κάποια πράγματα που λειτούργησαν ως τροχοπέδη, όπως ο ειδικός φόρος κατανάλωσης κρασιού, ένας φόρος ο οποίος αποτέλεσε πληγή για τους οινοποιούς.
Έχετε επισκεφθεί μονάδες οινοποιϊας του εξωτερικού; Ποιες σας έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση;
Η αλήθεια είναι ότι έχω επισκεφτεί αρκετές μονάδες οινοποιίας του εξωτερικού, ιδιαίτερα όταν συμμετέχουμε σε διεθνείς
εκθέσεις. Αυτή που ξεχώρισα είναι οι αμπελώνες και το οινοποιείο Bodegas Portia, στη Ribera del Duero της Ισπανίας. Οι εγκαταστάσεις έχουν σχήμα σταφυλιού και οι πτέρυγες με τα βαρέλια και τα μπουκάλια είναι επιχωματωμένα στο έδαφος ώστε να εκμεταλλευτούν και να διατηρήσουν τις φυσικώς χαμηλότερες θερμοκρασίες του εδάφους.
Η γυναίκα στην οινοποιία…προσφέρει μια δεύτερη ματιά, μια πιο “ντελικάτη” και φίνα αίσθηση. Μύθος ή πραγματικότητα;
Η γυναίκα έχει θέση σε κάθε τομέα και φυσικά στην οινοποιία. Μπορεί ο θεός του κρασιού να ήταν ο Διόνυσος αλλά μη ξεχνάμε και τη Δήμητρα, τη θεά της γεωργίας. Η γυναίκα είναι και αποφασιστική και ευφάνταστη και πρακτική και αποτελεσματική.
Θεωρείτε ότι η κουλτούρα του κόσμου έχει γίνει πλέον πιο “οινική” ;
Οινική κουλτούρα δεν έχει αποκτήσει ο κόσμος ακόμα απόλυτα. Αλλά η κατάσταση βελτιώνεται συνεχώς… Σε αυτό έχει συμβάλει η στροφή των επαγγελματιών οίνου προς το ευρύ κοινό με οινογευσίες, φεστιβάλ, αφιερώματα σε μέσα μαζικής ενημέρωσης κ.α.. Αξιοσημείωτο είναι ότι ενώ θα περιμέναμε λόγω οικονομικής κρίσης ο κόσμος να στραφεί στο πολύ και φτηνό κρασί, έχει δείξει ξεκάθαρα την επιλογή του στο πιο προσεγμένο και ποιοτικό, ακόμα και αν το γεύεται λιγότερο συχνά.
Αν κάνατε δώρο ένα κρασί σας σε κάποιον Έλληνα πολιτικό, ποιο θα προσφέρατε και γιατί;
Θα προσέφερα το «ΧΑΔΙ», ένα ξηρό κόκκινο κρασί της ποικιλίας κοτσιφάλι, μιας γηγενούς ποικιλίας με μεστή γεύση και έντονο χαρακτήρα. Θα προσέφερα το συγκεκριμένο κρασί γιατί αντιπροσωπεύει τα χαρακτηριστικά του τόπου μας και ο πολιτικός θα μπορούσε να γίνει πρεσβευτής των τοπικών προϊόντων.
Θεωρείτε ότι η Κρήτη διανύει μια χρυσή εποχή για τα κρασιά της; Καθώς αυξάνονται οι παρουσίες στο εξωτερικό αλλά και τα βραβεία των κρητικών κρασιών!
Η Κρήτη διανύει μια πολύ καλή περίοδο. Η πορεία της είναι ανοδική στον πίνακα των οινοπαραγωγικών χωρών και αυτό οφείλεται στο ότι τα κρασιά της έχουν ταυτότητα και προσεγμένο τρόπο παρουσίασης στις αγορές. Ενδεικτικό της ανοδικής πορείας είναι η αναγνώριση και διάκριση των κρητικών κρασιών και στη χώρα μας αλλά και στο εξωτερικό.
Οι γεωμορφολογικές ποιότητες που διαπερνούν τα χώματα της Κισάμου αποτελούν ίσως μια συνταγή “άπιαστη”;
Τα χώματα της Κισάμου αποτελούν εκατοντάδες χρόνια τώρα συνταγή επιτυχίας, όχι μόνο για την καλλιέργεια σταφυλιών αλλά για κάθε είδους παραγωγή. Τα στιβαρά κόκκινα εδάφη της προσφέρουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία ώστε να αναπτυχθεί κάθε καλλιέργεια, πολλές φορές με μια ιδιαίτερη τοπική ταυτότητα.
Η ισορροπία ανάμεσα στην ποιότητα και την εμπορικότητα ενός κρασιού αποτελεί δύσκολη ακροβασία;
Σίγουρα αποτελεί ένα στοίχημα για κάθε οινοποιείο να πετύχει εμπορικότητα χωρίς όμως να υποβαθμίζει την ποιότητα των κρασιών του. Πιστεύω ότι το έχουμε καταφέρει με τη σωστή επεξεργασία των σταφυλιών και τον κατάλληλο τρόπο οινοποίησης τους και ταυτόχρονα την ελεγχόμενη αύξηση της παραγωγής μας, χωρίς να χάνεται το παραμικρό ποιοτικό στοιχείο. Μια μονάδα παραγωγής όπως το Κτήμα Λουπάκη έχει και master plan.
Ποιοι είναι οι βασικοί του στόχοι για το μέλλον;
Στόχοι για το Κτήμα Λουπάκη είναι η διατήρηση της ποιότητας της παραγωγής μας ταυτόχρονα με συγκρατημένη αύξηση της διαθέσιμης ποσότητας. Επίσης, θα συνεχίσουμε να επενδύουμε πολύ στην ανάπτυξη του οινοτουρισμού στην περιοχή μας.
Αυτή την εποχή στο Κτήμα Λουπάκη, ποια οινική “φάση” συμβαίνει;
Τώρα στο Κτήμα Λουπάκη είμαστε στη διαδικασία των δοκιμών νέων λευκών οίνων αλλά και της δοκιμής μέρους της παραγωγής ερυθρού οίνου που προορίζεται για παλαίωση.
Υπάρχουν μνήμες και στιγμές που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο;
Οι πρώτες μνήμες που έχω από τον εαυτό μου είναι να είμαι σε αμπέλια και κοφίνια γεμάτα σταφύλια. Προέρχομαι από μια οικογένεια που όλη της η ζωή περιστρεφόταν και περιστρέφεται γύρω από τα σταφύλια και το κρασί. Όσον αφορά μια δυνατή στιγμή, δεν ήταν μία αλλά πολλές.
Ποιο στάδιο είναι πιο μαγικό: ο αμπελώνας, η εμφιάλωση ή η πρώτη σταγόνα δοκιμής;
Για μένα, η πρώτη σταγόνα της δοκιμής είναι μια μαγική στιγμή, απόλυτη, που όλες οι αισθήσεις συγκεντρώνονται σε αυτή τη σταγόνα. Έπειτα ακολουθούν όλα τα άλλα…
Τι θα κάνατε αν σε ένα εστιατόριο σας σέρβιραν ένα “κακό” κρασί;
Σε ένα εστιατόριο υπάρχει ο sommelier, υπεύθυνος για την επιλογή των κρασιών και κατ’ επέκταση για τη δημιουργία και την τήρηση της λίστας των κρασιών. Θα απευθυνόμουν, λοιπόν, σε αυτόν.
Ποια είναι τα πιο ενδεδειγμένα κρασιά από το Κτήμα Λουπάκη;
Προτείνουμε την ετικέτα «ΧΑΔΙ», οίνος λευκός ξηρός, ποικιλία βηλάνα, με αρώματα ανθέων και φρούτων το οποίο μπορεί να συνοδεύσει λευκά κρέατα. Επίσης, υπάρχει και το «ΧΑΔΙ», οίνος ερυθρός ξηρός, ποικιλία κοτσιφάλι, με διακριτικά αρώματα κόκκινων φρούτων σύκου και
δαμάσκηνου για να συνοδεύσει κρέατα και πικάντικα τυριά. Τέλος, η ετικέτα «ΚΟΚΚΙΝΗ ΚΟΡΦΗ», οίνος ερυθρός ξηρός, ποικιλία Cabernet Sauvignon, 12 μήνες παλαίωση σε δρύινα βαρέλια με αρώματα βανίλια, πετιμέζι και καραμέλα, άριστο συνοδευτικό κόκκινου κρέατος και αλμυρών τυριών.
Πολύς κόσμος αναρωτιέται πώς αποκτούν τα ιδιαίτερα αρώματα τους μερικά φίνα κρασιά;
Υπάρχουν συγκεκριμένες συνθήκες που ευνοούν τη δημιουργία αρωμάτων στα κρασιά. Τέτοιες είναι η κατάλληλη σύσταση του εδάφους του αμπελώνα καθώς και ο σωστός τρόπος καλλιέργειάς του, η φροντίδα του κάθε κορμού. Επίσης, αναπόσπαστο κομμάτι του εμπλουτισμού του κρασιού με αρώματα είναι ο σωστός τρόπος οινοποίησης και φύλαξης του.
Γιατί θα πρέπει να διαβάζουμε τις ετικέτες των κρασιών; Ανακαλύπτουμε κάτι βασικό εκεί;
Η ετικέτα είναι η ταυτότητα του κρασιού. Είναι υποχρέωση μας και δικαίωμα του καταναλωτή να ενημερώνεται πλήρως για το προϊόν. Μέσα από μια σύντομη περιγραφή, μαθαίνουμε τη χρονολογία παραγωγής, τη διάρκεια παλαίωσης του κρασιού, τον τόπο παραγωγής του κ.α.
Είναι δύσκολα τα πράγματα για τα νέα παιδιά που φλερτάρουν με την ιδέα της οινοποιίας; Τι θα τους συμβουλεύατε;
Τα πράγματα, για αυτόν που έχει όνειρα και φιλοδοξίες για αυτό που αγαπά, ακόμα και δύσκολα να είναι, αποτελούν πάντα μία πρόκληση. Θα συμβούλευα τα νέα παιδιά να μη διστάσουν να ασχοληθούν με την οινοποιία. Τους παροτρύνω όμως, να σπουδάσουν και να εξειδικευτούν σε αυτό με το οποίο επιθυμούν να ασχοληθούν.
Ποια είναι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά ενός καλού κρασιού;
Η οξύτητα, πρώτα απ’ όλα, και φυσικά τα πλούσια αρώματα. Ειδικά στα ερυθρά κρασιά οι τανίνες είναι αυτές που δίνουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα κάθε κόκκινου κρασιού.
Ποιο ήταν το τελευταίο live που πήγατε και το ευχαριστηθήκατε με ένα καλό κρασί;
Πριν λίγο καιρό με τον άνδρα μου απολαύσαμε ένα συγκρότημα jazz μουσικής, σε ένα χώρο στην πόλη μας και γευτήκαμε ένα πολύ καλό εμφιαλωμένο κόκκινο κρασί, που ήταν πρόταση της λίστας κρασιών.
