“Επειδή το αδοκίμαστο και το απ’αλλου φερμένο, δεν το αντέχουν οι άνθρωποι και είναι νωρίς, ακούς; είναι νωρίς ακόμα μέσα στον κόσμο αυτόν…” Οδυσσέας Ελύτης.
Συγγραφή και επιμέλεια:
Βεργανελάκη Ευαγγελία
Κοινωνική Ανθρωπολόγος
Κοινωνική Αρθρογράφο
Η διαφορετικότητα στην σκέψη του καθένα από εμάς, είναι και κάτι διαφορετικό. Είναι για κάποιους ανάγκη, για άλλους μια ροή και για πολλούς είναι το βήμα και το έναυσμα, για να πουν κάτι να πάρουν μια θέση και να αποκτήσουν μια υπόσταση. Να δούμε μαζί τι θα πει διαφέρω και είμαι διαφορετικός; Έχει σημασία από πιο οπτικό πεδίο παρατηρούμε μια κατάσταση. Οι διαφορετικές απόψεις γύρω από την ζωή προκαλούν τελικά και τις αλλαγές ή τις εντάσεις. Άνθρωποι με ισχυρές πεποιθήσεις, είναι δύσκολο να αποδεχτούν την διαφορετικότητα, ακόμα και για τους ίδιους τους εαυτούς. Είναι πολλά τα παραδείγματα που μπορώ να σας πω μέσα από την ειδικότητα μου, αλλά θέλω να εστιάσω στην εξωτερική εμφάνιση. Ναι καλά διαβάσατε. Η εξωτερική εμφάνιση για σχεδόν όλους όσους διαβάζετε τώρα αυτό το άρθρο, αποτελεί κίνητρο και έναυσμα για να αποδεχτείτε ή να απορρίψετε, έναν άνθρωπο, μια κατάσταση ή οτιδήποτε άλλο. Στο Λονδίνο σε ένα μεγάλο βιβλιοπωλείο, κάνοντας ένα κοινωνικό πείραμα, αποφάσισαν να καλύψουν όλα τα βιβλία, με ένα καφέ εξώφυλλο. Ο υποψήφιος αγοραστής λοιπόν, μπαίνοντας μέσα στο βιβλιοπωλείο, έβλεπε παντού την ίδια εικόνα. Δεν υπήρχαν ευφάνταστα εξώφυλλα στα βιβλία, και παντού σε όλα τα ράφια, ένα μουντό καφέ χρώμα κυριαρχούσε. Αν ήθελε κάποιος να δει ένα βιβλίο, όφειλε να το ανοίξει και να διαβάσει το μικρό κείμενο την περίληψης. Αποτέλεσμα; Μειώθηκαν οι πωλήσεις στο βιβλιοπωλείο κατακόρυφα από τον πρώτο κιόλας μήνα. Και στην πορεία μειώθηκε και η επισκεψιμότητα των αγοραστών. Το βιβλιοπωλείο κινδύνεψε να κλείσει, μέχρι που άλλαξε την πολιτική του και επέστρεψε στο να τοποθετήσει στα ράφια, τα βιβλία, δίχως το καφέ εξώφυλλο.Τα χρώματα και τα γυαλιστερα εξωφυλλα πήραν την θέση τους στα ράφια.
Έτσι και με την εξωτερική εμφάνιση των ανθρώπων. Στο μυαλό μας έχουμε ότι, η εξωτερική εμφάνιση συνδέεται και με την υπόσταση, την ιδιοσυγκρασία, τις κοινωνικές πεποιθήσεις. Η εξωτερική ομορφιά αποτελεί κριτήριο αποδοχής. Η ομορφιά έχει έναν κοινό παρανομαστή και η διαφορετικότητα πολλές φορές μπορεί να επισκιάσει το αντικειμενικά όμορφο και να χαρακτηριστεί ως υποκειμενική ομορφιά. Το κάνουμε πιο ξεκάθαρο αυτό με παράδειγμα. Η δερματοστιξία, δηλ τα τατουάζ, είχαν χαρακτηριστεί στο παρελθόν ως, σημείο αναφοράς για τους περιθωριακούς και τους ανθρώπους που ζούσαν παραβατική ζωή. Στις μέρες μας η δερματοστιξία είναι μόδα. Ολοένα και περισσότεροι άντρες και γυναίκες, έχουν ένα ή και περισσότερα τατουάζ. Είναι όμως ανεκτική η κοινωνία μας, απέναντι σε αυτή την διαφορετικότητα; Η απάντηση είναι όχι.
Σε πολλά επαγγέλματα, είναι μη επιτρεπτό το τατουάζ στους εργαζόμενους. Είναι ένα στοιχείο χαρακτηρισμού και “ταμπελοποιησης.” Βάζουμε ταμπέλες όπου δεν μπορούμε να δεχτούμε πως κάποιος είναι διαφορετικός από το σύνολο. Σε μια κοινωνία που θέλει να θεωρείτε μεταμοντέρνα και σύγχρονη, πολλά στοιχεία που δεν ακολουθούν το μοτίβο της μάζας, στοχοποιούνται και δεν γίνονται αποδεκτά. Η διαφορετικότητα έχει χρησιμοποιηθεί, προς όφελος λίγων για να γίνει μέσο χειραγώγησης. Παρατηρείστε στην μόδα όπου ο κάθε άνθρωπος μεγάλος ή μικρός επιδιώκει να κάνει την διαφορά. Η μόδα όσο περίεργο και να ακούγεται, είναι ένας τρόπος χειραγώγησης του πλήθους. Καλλιτέχνες χρησιμοποιούνται για προπαγάνδα, προβάλλουν συμπεριφορές αλλά και αντανακλούν τρόπους ένδυσης, τους οποίους ένα μεγάλο μέρος του κοινού υιοθετεί αμέσως. Ο κοινωνικός έλεγχος όμως, όπου βασίζεται σε πεποιθήσεις και κοινωνικά στερεότυπα, δεν μπορεί να ανεχτεί πάντα την διαφορετικότητα. Όλοι είναι μάχιμοι της ελευθερίας της έκφρασης και του λόγου. Και όμως όταν θιχτούν θέματα όπου δεν είναι αρεστά, τότε, η διαφορετικότητα επισκιάζεται από την λογοκρισία. Θέματα όπως η διαφορετική σεξουαλική επιλογή καθώς και η θέση της γυναίκας στο κοινωνικό σύνολο, αποτελούν διαχρονικές και σταθερές αποδείξεις, ότι η διαφορετικότητα είναι ταμπού. Δεν αντέχεται και δεν ανέχεται πολλές φορές.
Και σε ατομικό ακόμα επίπεδο, ο καθένας από εμάς ενώ επιδιώκει την διαφορετικότητα ως προτέρημα, ως χάρισμα, ως κάτι που να τον κάνει να ξεχωρίζει με θετικό πρόσημο από το σύνολο, μολαταύτα, όταν χαρακτηριστεί έτσι, λίγοι είναι που το ευχαριστιούνται και το θέλουν να ξεχωρίζουν για την διαφορετικότητα τους. Το παπούτσι που ταιριάζει στον έναν, είναι στενό στον άλλο. Δεν υπάρχει συνταγή, που να ταιριάζει σε όλες τις περιπτώσεις. Και όπως είχε πει ο γάλλος ψυχίατρος Ζάκ Λακαν : Η πιο τρομακτική εμπειρία στην ζωή ενός ανθρώπου είναι όταν συνειδητοποιεί , ότι δεν ταυτίζεται με το περιβάλλον του, δεν αποτελεί μέρος του , αλλά είναι μια ξεχωριστή οντότητα. Η δύναμη βρίσκεται στις διαφορές και όχι στις ομοιότητες, αλλά αυτή η τοποθέτηση ζωής , για να γίνει αποδεκτή και να καταφέρει κάποιος να την ενστερνιστεί, θα πρέπει να απελευθερωθεί από νόρμες και τις συμπεριφορές που τον κρατούν δέσμιο. Πως θα ήταν άραγε ο κόσμος μας, αν όλοι είχαμε την ίδια συμπεριφορά και επιλογή ζωής; θα υπήρχε εξελικτική πορεία στο ανθρώπινο είδος; Γιατί τελικά το διαφορετικό να μην είναι πρώτης επιλογή στάση ζωής , αλλά να είναι κάποιες φορές στόχος επίτευξης; Ας προσπαθήσουμε σε πρώτο στάδιο να αποδεχόμαστε το διαφορετικό και να στεκόμαστε δίχως κριτική διάθεση απέναντι του. Να παρατηρήσουμε τί νιώθουμε και μετά να τοποθετηθούμε. Αν αυτό που νιώθουμε, έχει να κάνει με τον τρόπο που μεγαλώσαμε, καιρός να ανατρέξουμε σε μια εκ βαθέων ανασκόπηση και ιστορική μας αναδρομή. Να δούμε, ποια σημεία αλλάζουν και ποια απλά χρειάζονται έναν αναπροσδιορισμό. Αυτή η ενδοσκόπηση πραγματικά σε προσωπικό επίπεδο, είναι ικανή για σημαντική και ουσιαστική αυτοβελτίωση. Στο σύνολο της, αυτή η αλλαγή θα είναι τόσο καταλυτική όπου η διαφορετικότητα θα αποτελεί πια δύναμη για την εξελικτική πορεία του κάθε ανθρώπου και όχι σημείο και στοιχείο αδυναμίας του. Δεν υπάρχουν Αυτοί. Υπάρχουν μόνο διαφορετικές όψεις του Εμείς.
Αν λοιπόν εσύ που τώρα διαβάζεις αυτό το άρθρο , είσαι τυχερή ή τυχερός, ώστε να είσαι με κάποιο τρόπο διαφορετικός από όλους τους άλλους, τότε να μην αλλάξεις. !
